خيار غَريم ميّت: خيار ثابت براى طلبكار در تركه ميّت.

خيار ياد شده عبارت است از تسلّط طلبكار بر فسخ عقد به سبب يافتن عين مال خود در تركه ميّت. از آن در باب تجارت و تفليس سخن گفته‌اند.

هرگاه بدهكار بميرد و بدهى‌اش برابر با تركه‌اش باشد، طلبكارى كه مالش با عقد بيع يا قرض و مانند آن به ميّت منتقل شده، با يافتن عين مال خود در تركه، مى‌تواند با فسخ عقد، مالش را پس بگيرد.(1)

بنابر قول مشهور، شرط ثبوت خيار ياد شده برابر بودن مقدار بدهى با تركه است و در صورت كمتر بودن تركه از ميزان بدهى ميّت، خيار ثابت نيست و طلبكارى كه عين مالش را در ميان تركه ميّت يافته، به نسبت طلبش با ديگر طلبكاران در تركه ميّت شريك است.(2)

بنابر قول مشهور، در ثبوت خيار، تفاوتى بين بدهكارى كه پس از حكم حاكم به حجر او بميرد و بين غير او نيست. برخى، ثبوت خيار را به صورت نخست اختصاص داده‌اند(3)( --> حجر).

در اينكه خيار غريم ميّت فورى است يا با تراخى نيز ثابت است، اختلاف است.(4)

خيار مايَفسُدُ مِن يَوْمِهِ: خيار ثابت در كالايى كه زود فاسد مى‌شود.

هرگاه كسى كالايى بفروشد كه بيشتر از يك شبانه روز نمى‌ماند و فاسد مى‌شود، مانند سبزى و برخى ميوه‌ها، در صورتى كه خريدار آن را تحويل نگرفته و بهاى آن را نپرداخته باشد، فروشنده تا شب صبر مى‌كند و با داخل شدن شب،

• (1)شرائع الاسلام 2/ 345 ؛ جواهر الكلام 25/ 296
• (2)مسالك الافهام 4/ 99
• (3)كفاية الاحكام 1/ 574 .
• (4)كفاية الاحكام 1/ 574 .