ظهر جمعه محسوب مى‌شود، شرط صحّت نماز جمعه است.(1)

خطبه‌هاى نماز جمعه بايد مشتمل بر حمد و ثناى خداى متعال و صلوات بر محمّد و آل محمّد عليهم السّلام و موعظه باشد. هرچند برخى، صلوات را در خطبه اوّل و موعظه را در خطبه دوم واجب ندانسته‌اند.(2)بنابر مشهور، قرائت سوره‌اى كوتاه در هر دو خطبه واجب است.(3)برخى، تلاوت يك آيه كه به حسب معنا تمام باشد و به آيه قبل و بعدش بستگى نداشته باشد را نيز مجزى دانسته‌اند(4)( --> نماز جمعه).

نماز عيدين:نماز عيد فطر و قربان در صورتى كه به جماعت خوانده شود، داراى خطبه است كه امام پس از نماز آن را مى‌خواند و بهتر است از خطبه‌هاى مأثور باشد. در وجوب يا استحباب خطبه ـ در فرض وجوب نماز ـ اختلاف است(5)( --> نماز عيدين).

نماز باران:خطبه نماز باران پس از نماز خوانده مى‌شود؛ ليكن در اينكه قبل از ذكرهاى وارد شده خوانده مى‌شود يا بعد از آن، اختلاف است.(6)برخى، خواندن آن را قبل و بعد از نماز جايز دانسته‌اند.(7)در اينكه در نماز باران يك خطبه مستحب است يا دو خطبه، اختلاف است.(8)

در نماز باران خواندن خطبه‌هاى مأثور افضل است. در غير اين صورت، خطبه‌اى خوانده شود كه مشتمل بر حمد و ستايش خداوند و دعا و تضرّع به درگاه الـهى جهت آمدن باران باشد.(9)برخى، خطبه نماز باران را صرف دعا و تضرّع دانسته و ايراد خطبه بدين گونه يا به نحو مشهور را مجزى دانسته‌اند(10)( --> نماز باران).

موسم حج:مستحب است امام (امير الحاج) در موسم حج، بويژه هفتم ذيحجه، نهم ذيحجه (روز عرفه) و روز قربانى در منى، همچنين روز نَفْر اوّل (دومين روز از ايّام تشريق) در اجتماع حاجيان خطبه بخواند و آنان را با وظايف خود و مناسك حج آشنا كند.(11)

هنگام خواستگارى و عقد:خواندن خطبه قبل از عقد نكاح مستحب است. در خطبه عقد كيفيّت خاصى شرط نيست؛ ليكن بهتر است پس از حمد و ستايش

• (1)جواهر الكلام 11/ 207
• (10)الحدائق الناضرة 10/ 491 ؛ جواهر الكلام 12/ 150
• (11)قواعد الاحكام 1/ 436 ؛ المبسوط 1/ 365
• (2)208 ـ 214 ؛ مستند الشيعة 6/ 65 ـ 67
• (3)جواهر الكلام 11/ 211
• (4)214
• (5)الحدائق الناضرة 10/ 210 ـ 211 ؛ جواهر الكلام 11/ 336 ـ 339
• (6)تحرير الاحكام 1/ 292 ؛ البيان/ 219 ـ 220
• (7)تذكرة الفقهاء 4 / 214
• (8)215 ؛ تحرير الوسيلة 1 / 246
• (9)جواهر الكلام 12/ 148