لحاظ حكم به حلال گوشت و حرام گوشت، پاك و نجس، قابل تذكيه( --> تذكيه)و غير قابل تذكيه تقسيم مى‌شوند.

حلّيت و حرمت:بنابر قول مشهور تمامى حيوانات دريايى ـ جز ماهى فلس دار بنابر مشهور و نيز ميگو و پرنده دريايى ـ حرام‌اند.(1)

حيوانات خشكى به پرندگان( --> پرنده)، چارپايان و حشرات( --> حشرات)تقسيم مى‌شوند. پرندگان حرام گوشت سه نوع اند: چنگال داران، مسخ شدگان و خبائث. چارپايان حرام گوشت نيز چند نوع‌اند: درندگان، مانند شير و پلنگ( --> درنده)؛ و مسخ شدگان، نظير فيل، خرگوش، بوزينه، خوك، جوجه تيغى و سوسمار( --> مسوخ). برخى حيوانات، هچون گرگ و خرس تحت هر دو عنوان درندگى و مسخ مى‌گنجند. كانگرو، سنجاب، سمور، خّز و هر حيوان خبيث حرام‌اند.(2)گاو، گوسفند و شتر اهلى( --> اهلى)و نيز گاو، گوسفند، بز، گورخر، آهو و گوزن وحشى حلال‌اند. اسب، قاطر و الاغ نيز حلال گوشتند ولى بنابر مشهور خوردن گوشت آنها مكروه است.(3)

انواع حشرات كه در زير زمين لانه دارند، مانند موش، عقرب، مار و رتيل حرام‌اند. همچنين حشراتى مانند عنكبوت، پشه و مگس.(4)

حيوان حلال گوشتى كه از مدفوع انسان تغذيه مى‌كند، گوشتش حرام و مدفوع و ادرار آن نجس است( --> نجاستخوارى)؛ ليكن با استبرا( --> استبراء)پاك مى‌شود.(5)همچنين گوشت حيوانى كه انسان آن را وطى كرده حرام مى‌گردد( --> آميزش با حيوان).

طهارت ونجاست:همه حيوانات دريايى و خشكى جز سگ و خوك غير دريايى پاكند.(6)( --> نجاسات).

قبول و عدم قبول تذكيه:حيوانات حلال گوشت، تذكيه پذير و حيوانات نجس العين تذكيه ناپذيرند. در حيوانات حرام گشت، مسئله اختلافى است( --> تذكيه).

شير و تخم:حلّيت و حرمت و نيز طهارت و نجاست شير و تخم حيوان، تابع

• (1)جواهر الكلام 36/ 241 ـ 243 ؛ مستند الشيعة 15/ 59 ـ 66
• (2)جواهرالكلام 36/ 294 ـ296
• (3)264 ـ 265 و 293
• (4)296
• (5)271 ـ 273
• (6)5/ 366 ؛ منتهى المطلب 3/ 225