حمره مشرقيّه

حُمره مَشرقيّه: سرخى پديد آمده در طرف شرق افق قبل از طلوع آفتاب و هنگام غروب آن.

عنوان ياد شده در بابهاى صلات، صوم، اعتكاف و حج به كار رفته است.

حمره مشرقيّه دو بار در ناحيه شرقى افق پديد مى‌آيد: يك بار قبل از طلوع آفتاب كه بنابر مشهور، زمان پايان يافتن وقت نافله(1)و فضيلت فريضه صبح(2)است، و بار ديگر هنگام غروب آفتاب كه زوال آن (گذشتن از روى سر) ـ بنابر مشهور ـ نشانه غروب آفتاب و پايان روز است.(3)بنابر اين، عباداتى كه مبدأشان غروب آفتاب( --> غروب)است، مانند نماز مغرب(4)با زوال حمره مشرقيّه، وقتشان داخل مى‌شود؛ چنان كه آن دسته از عباداتى كه پايان وقت برگزارى آنها غروب آفتاب است، مانند نماز عصر،(5)امساك روزه(6)و حرمت خروج از سرزمين عرفات در روز عرفه براى حاجى(7)با زوال حمره مشرقيّه از سمت شرق، وقت آنها نيز به پايان مى‌رسد.

حُمره مَغربيّه --> شفق

حمزه

حمزه: فرزند عبدالمطّلب و عموى رسول خدا صلّى اللّه‌ عليه وآله.

جناب حمزه در نبرد اُحُد به شهادت رسيد و عنوان برترين شهيد آن جنگ را از آنِ خود ساخت.(1)پيكر پاك حمزه و تعدادى ديگر از شهدا در محلّ كارزار اُحُد دفن گرديدند. از اين عنوان به مناسبت در باب حج نام برده‌اند.

زيارت قبور شهداى احد، بويژه جناب حمزه مستحب است.(2)چنان كه در زيارت قبور شهدا، آغاز كردن به زيارت قبر جناب حمزه استحباب دارد.(3)

• (1)التنقيح (الصلاة) 1/ 369
• (1)الكافى (كلينى) 1/ 450 ؛ بحار الانوار 97/ 47 ـ 48
• (2)227
• (2)مستند الشيعة 13/ 341 ؛ جواهر الكلام 20/ 107
• (3)جواهر الكلام 7/ 109 ؛ جامع المدارك 2/ 245 ؛ التنقيح (الصلاة) 1/ 240
• (3)كتاب السرائر 1/ 653 .
• (4)جواهر الكلام 7/ 94
• (5)العروة الوثقى 2/ 248
• (6)3/ 611 ؛ مستند العروة (الصوم) 1/ 417
• (7)جواهرالكلام 19/ 35 ؛ مناسك الحج (گلپايگانى)/ 132 و 138 .