جائر --> سلطان جائر

جائفه: جراحت ناشى از نفوذ آلت جرح به درون بدن.

جائفه جراحتى است كه آلت جرح به بخشهاى ميان تهى بدن، مانند شكم، پهلو، سينه و گودى گلو نفوذ كند. جائفه در سر با سرايت جراحت به درون مغز تحقق مى‌يابد كه از آن به «دامغه» تعبير مى‌گردد و زنده بودن شخص در اين صورت بعيد مى‌نمايد(1)( --> دامغه). در تحقق جائفه ـ بنابه تصريح برخى ـ صرف نفوذ به درون، هرچند با آلتى همچون سوزنِ بلند كفايت مى‌كند.(2)از اين عنوان در باب قصاص و ديات سخن گفته‌اند.

قصاص:در جائفه ـ از آن جهت كه ممكن است در مقام قصاص جنايت بيشترى بر جانى وارد گردد ـ قصاص ثابت نيست.(3)

ديات:ديه جائفه يك سوم ديه كامل است.(4)اگر آلت جرح از يك طرف بدن داخل و از طرف ديگر خارج شود، مثلاً از سمت سينه داخل و از پشت بيرون رود آيا دو جائفه به شمار مى‌رود و دو ديه دارد يا يكى و يك ديه؟ مسئله اختلافى است.(5)برخى در اين فرض قائل به 433 دينار و يك سوم دينار ديه شده‌اند.(6)

اگر كسى ابتدا بر عضوى از اعضاى ديگرى آسيبى وارد كند و سپس بر محلّ آسيب ديده، جراحت جائفه وارد سازد، دو ديه بر عهده‌اش ثابت مى‌گردد: ديه جراحت و ديه جائفه.(7)

اگر كسى بر محلّ جائفه‌اى كه ديگرى وارد ساخته، آلت جرحى وارد كند، در صورت عدم گسترش جراحت، ديه‌اى بر او نيست و تنها تعزير مى‌شود و در صورت گسترش از عمق و سطح، به گونه‌اى كه جائفه جديد بر آن صدق

• (1)مفتاح الكرامة 21/ 381 ؛ مبانى تكملة المنهاج 2/ 387 ـ 388 ؛ جامع المدارك 6/ 267 ـ 268
• (2)مفتاح‌الكرامة 21/ 381 ؛ جواهرالكلام 43/ 338 ؛ مهذّب الاحكام 29/ 293
• (3)مفتاح الكرامة 21/ 382؛ جواهر الكلام 42/ 354 ـ 355
• (4)جواهر الكلام 43/ 338 ـ 339
• (5)343 ـ 344
• (6)مبانى تكملة المنهاج 2/ 390
• (7)جواهر الكلام 43/ 341 ؛ مبانى تكملة المنهاج 2/ 389