از شرايط صحّت طلاق پاكى زن از حيض است و طلاق دادن در ايّام حيض باطل است؛ ليكن اين شرط منوط به حضور زوج در منطقه سكونت زوجه است؛ امّا اگر زوج، غايب و در شهرى ديگر باشد، چنانچه پس از مدّتى درنگ ـ كه به طور معمول، علم به انتقال همسرش از طُهر مواقعه به طهر پس از آن حاصل مى‌شود ـ او را طلاق دهد و سپس معلوم شود كه حيض بوده، طلاق صحيح است.(9)

قضاء:اگر طرف دعوا خواهان حضور طرف ديگر در دادگاه باشد و قاضى او را احضار كند، حضور بر وى واجب است؛ ليكن برخى نه احضار را بر حاكم واجب دانسته‌اند و نه حضور را بر مدّعى عليه.(10)در شنيدن ادّعاى خواهان، حضور خوانده در شهرى كه دعوا( --> دعوا)عليه او صورت گرفته شرط نيست.(11)

حدود:اقامه حدود مشروط به حضور گواهان نيست؛ بنابر اين، در صورت غيبت يا مرگ آنان نيز حدّ اقامه مى‌شود؛ ليكن در صورت فرار ايشان ـ به جهت شبهه ـ حد اقامه نمى‌شود(12)( --> قاعده درء).

( --> احضار)

حضور قلب

حضور قلب: توجه قلبى به خداى متعال.

حضور قلب كه از آن به اقبال نيز تعبير مى‌شود عبارت است از توجه باطنى و قلبى انسان به خداى متعال و درك و شعور اين حقيقت كه در محضر او است؛ به گونه‌اى كه خدا را انيس خود بيابد و از گفت و گو و مناجات با او لذّت ببرد. از اين عنوان در بابهاى طهارت، صلات، صوم و حج سخن گفته‌اند.

حضور قلب، روح عبادت است و عبادت بدون آن پذيرفته نيست؛ هرچند بر حسب تكليف ظاهرى صحيح باشد.(1)از اين رو، سزاوار است نمازگزار موانع حضور قلب، مانند كسالت، خستگى، خواب آلودگى و نياز داشتن به تخلّى( --> تخلّى)را قبل از آغاز به نماز بر طرف

• (1)روضة المتقين 1/ 481 و 12/ 251 ؛ العروة الوثقى 2/ 431 ـ 432
• (10)العروة‌الوثقى [ تكملة ] 3/ 30 ـ31
• (11)تحرير الوسيلة 2/ 413
• (12)468 .
• (9)جواهر الكلام 32/ 29 ـ 30