عالمان علم رجال اضمار در سند حديث را از اسباب ضعف آن شمردهاند، مگر در صورتى كه قراينى بر رجوع ضمير به معصوم عليه السّلام دلالت كند، كه در اين صورت، روايت با دارا بودن شرايط پذيرفته و به مضمون آن عمل مىشود.(1)
( --> خبر واحد)
حديث معتبر
حديث معتبر: از اقسام خبر واحد.
عنوان ياد شده از اصطلاحات علم درايه و عبارت است از حديثى كه همه يا اكثر فقها به آن عمل نموده يا بر اعتبارش اقامه دليل كردهاند. حديث معتبر به اين معنا اعمّ از حديث مقبول( --> حديث مقبول)است.(1)برخى آن را اين گونه تعريف كردهاند: حديثى كه اعتبار آن يا به جهت صحيح، حسن يا موثّق بودن سند آن است، يا به جهت وجود آن در اصول حديثىِ مورد اعتماد تمامى فقها، همچون اصول حديثى زراره، محمد بن مسلم، فضيل بن يسار، صفوان بن يحيى، يونس بن عبد الرحمان، احمد بن محمد بن ابى نصر، عبيد اللّه بن حلبى، فضل بن شاذان و حفص بن غياث، و يا به جهت نقل آن توسط كسى كه همه فقها به روايات او عمل مىكنند، مانند عمار ساباطى( --> اصحاب اجماع)و يا به جهاتى ديگر.(2)
( --> خبر واحد)
حديث معضل
حديث مُعْضَل: از اقسام خبر واحد.
حديث معضل ـ از اصطلاحات علم درايه و ـ حديثى را گويند كه از اِسناد آن دو راوى يا بيشتر سقط شده باشد. برخى جايگاه سقوط راوى را به ميانه اِسناد اختصاص داده و گفتهاند: حديث معضل حديثى است كه از وسط اِسناد آن، دو راوى يا بيشتر افتاده باشد. برخى تعميم داده و گفتهاند: حديث معضل حديثى است كه از ابتدا يا ميانه يا آخر اِسناد آن، دو راوى يا بيشتر سقط شده باشد. حديث
(1)وسائل الشيعة 30/ 283 ـ 284 ؛ الرواشح السماوية/ 243 ؛ طرائف المقال 2/ 250 ـ 251 .
(1)مقباس الهداية 1/ 282 ؛ اصول الحديث و احكامه/ 91