حديث غريب: از اقسام خبر واحد.

اين عنوان از اصطلاحات علم درايه است.

حديثى را غريب خوانند كه تنها يك راوى ـ هر چند در يكى از مراتب و طبقات سلسله سند ـ داشته باشد. از جمله مصاديق آن، حديثى است كه فراز اضافى در متن يا سند آن را تنها يك راوى نقل كند.

غرابت حديث يا در متن و سند آن است، مانند حديثى كه متن آن را تنها يك نفر نقل كرده باشد، و يا تنها در سند آن، مانند حديثى كه متن آن را گروهى از ابن ابى عمير نقل كرده باشند و تنها يك نفر آن را از ديگرى همچون حسين بن سعيد نقل كرده باشد.

حديثى كه غرابت آن در متن باشد ـ نه در سند ـ وجود ندارد، مگر آنكه حديثى يافت شود كه يك نفر آن را روايت كرده باشد و جمع زيادى آن را از وى نقل كرده باشند. چنين حديثى هم به لحاظ اِسناد غريب است و هم مشهور؛ زيرا اسناد آن در طرف نخست آن غرابت دارد و در طرف ديگر شهرت.

از اقسام حديث غريب، وجود غرابت به لحاظ لفظ يا فقه الحديث است، هرچند به لحاظ متن و اسناد غريب نباشد، مانند حديثى كه متن آن داراى الفاظ مشكل، نامأنوس و دور از ذهن باشد.

حديث غريب به اقسام چهار گانه حديث (صحيح، حسن، موثّق و ضعيف) تقسيم مى‌شود.(1)

( --> خبر واحد)

حديث قُدسى: كلام خدا جز قرآن.

محتواى حديث قدسى كلام خداوند است كه با فرستادگان خود سخن گفته است. در تفاوت حديث قدسى با قرآن گفته‌اند: نسبت به حديث قدسى تحدّى صورت نگرفته، برخلاف قرآن كه مردم را به تحدّى فرا خوانده است. و نيز قرآن، وحى از طريق جبرئيل است؛ اما حديث قدسى الهام گونه و مانند آن است.(1)

• (1)نهاية الدراية (سيدحسن صدر)/ 160 ـ 162 .
• (1)مشرق الشمسين/ 24 ؛ الرواشح السماوية/ 291 ؛ مجمع البحرين 6/ 371.