حديث ضعيف ـ قطع نظر از قراين و شواهد بيرونى ـ حجّت نيست؛ ليكن در اينكه عمل مشهور به مفاد آن، ضعف آن را جبران مى‌كند يا نه، اختلاف است.(2)قول به جبران، نظر مشهور است(3)( --> انجبار خبر). چنان كه قول مشهور عمل به اخبار ضعيف در سُنَن (مستحبات و مكروهات) است كه در اصطلاح از آن به قاعده تسامح در ادله سنن تعبير مى‌كنند(4)( --> قاعده تسامح).

( --> خبر واحد)

حديث عَلَى اليَد: حديثى معروف از رسول اكرم صلّى اللّه‌ عليه و آله.

حديث نبوى«عَلَى اليَدِ ما اَخَذَتْ حَتّى تُؤَدّى[ تُؤَدّيهِ ]»(1)به حديث على اليد معروف، و مضمون آن اين است كه هركس از راه نامشروع در مال ديگرى تصّرف كند، ضامن آن است تا آنكه آن را به صاحبش بازگرداند.

حديث على اليد گرچه به لحاظ سند، مرسل( --> خبر مرسل)و ضعيف شمرده شده، ليكن فقها مضمون آن را پذيرفته و بدان عمل كرده‌اند.(2)مضمون حديث ياد شده از قواعد معروف فقهى است كه در كتب مربوط به تفصيل از آن سخن گفته‌اند( --> قاعده على اليد).

حديث غَرَر: روايتى معروف با مدلول نهى از معامله غررى.

حديث غرر از امام رضا از پدرانش از اميرالمؤمنين از رسول خدا صلّى اللّه‌ عليه وآله نقل شده با اين مضمون كه آن حضرت از معامله با مضطرّ و معامله غررى، مانند معامله‌اى كه درآن كالا يا بهاى آن نامشخص باشد، نهى كرده است.(1)اين روايت هر چند به لحاظ سند ضعيف است، ليكن فقها مضمون آن را پذيرفته و آن را يكى از ادلّه قاعده غرر برشمرده‌اند(2)( --> قاعده غرر).

• (1)مستدرك الوسائل 14/ 8 و 17/ 88
• (1)عيون اخبار الرضا 1/ 50 ؛ وسائل الشيعة 17/ 448
• (2)27 ـ 28 ؛ التنقيح (الطهارة) 1/ 477 ؛ مصباح الفقاهة 1/ 7
• (2)حاشية مجمع الفائدة/ 616 ؛ هدى الطالب 6/ 185 .
• (2)العناوين 2/ 312 .
• (3)التنقيح (الطهارة) 9/ 380
• (4)القواعد الفقهية (بجنوردى) 3/ 333 ؛ مأة قاعدة فقهية/ 95 .