اختلاف است. مشهور ميان متأخّران صحّت آن است؛(3)ولى ظاهر كلمات گروهى از قدما عدم صحّت چنين معامله‌اى است.(4)

بنابر قول به صحّت، اگر پس از معامله كشف خلاف شود، خريدار بين فسخ معامله و گرفتن ارش (مابه التفاوت قيمت) از فروشنده مخيّر است.(5)

چك: از اوراق تجارى.

چك عبارت است از نوشته‌اى كه دارنده حساب جارى در بانك به موجب آن، تمام يا بخشى از وجوهى را كه نزد بانك دارد مسترد يا به ديگرى واگذار مى‌كند.(1)از احكام آن درمسائل مستحدثه سخن گفته‌اند.

ماهيّت:چك به لحاظ حقوقى، سند دين و نشان دهنده بدهكار بودن صادر كننده آن به مقدار مبلغ چك است. امروزه در مبادلات اقتصادى، چك از اسناد رسمى تجارى به شمار مى‌رود.(2)

ارزش و اعتبار:چك از اوراق نقدى( --> پول)به شمار نمى‌رود؛ از اين رو، ارزش مالى مستقلى ندارد؛ بلكه تنها در حّد سندى معتبر و قانونى بر مبلغى معيّن نزد بانك است.(3)بنابر اين، صدور آن از سوى بدهكار به معناى برى‌ء الذمه شدن وى و از سوى وام‌دهنده به معناى اشتغال ذمّه گيرنده آن نخواهد بود، تا زمانى كه نزد بانك نقد شود.(4)چك تضمينى (چكى كه پرداخت آن از سوى بانك صادر كننده تضمين شده است) از اوراق نقدى به شمار مى‌رود و حكم آن را دارد. از اين‌رو، اگر كسى آن را تلف كند ضامن مبلغ آن خواهد بود.(5)

خريد و فروش چك به دليل نداشتن ارزش مالى صحيح نيست؛ ليكن خريد و فروش دينى كه چك، بيانگر آن است با شرايطى جايز است(6)( --> اوراق تجارى).

• (1)مبسوط در ترمينولوژى حقوق 2/ 1596
• (2)مبسوط در ترمينولوژى حقوق 2/ 1596
• (3)الحدائق الناضرة 18/ 483 ؛ مستند الشيعة 14/ 348 ؛ جواهر الكلام 22/ 433 ـ 434
• (3)تحرير الوسيلة 2/ 619 ؛ مجمع المسائل 2/ 39 ؛ صراط النجاة 1/ 558
• (4)المقنعة/ 609 ؛ المراسم العلوية/ 180 ؛ النهاية/ 404 ؛ الوسيلة/ 246
• (4)صراط النجاة 3/ 230
• (5)جواهر الكلام 22/ 435 .
• (5)تحرير الوسيلة 2/ 619
• (6)مجمع المسائل 2/ 39 .