جَهر: آشكار كردن جوهر صدا، مقابل اخفات/ آشكار كردن(-->آشكار)/ عدم جريان نفَس هنگام تلفظ حرف، از اصطلاحات علم تجويد(-->تجويد).

از جهر به معناى اوّل در بابهاى صلات، حج و ديات سخن رفته است.

جهر واجب:جهر در قرائت حمد و سوره نماز صبح و دو ركعت اوّل نماز مغرب و عشا بنابر مشهور، بلكه بر آن ادّعاى اجماع شده، بر مرد واجب است. از برخى قدما استحباب آن نقل شده است.(1)

حدّ جهر:كلمات فقها در پايين‌ترين حدّ جهر قرائت مختلف است. بسيارى گفته‌اند: كمترين حدّ جهر آن است كه شخصِ نزديك نمازگزار، قرائت او را بشنود؛ ليكن محقق ثانى(2)و فقهاى پس از وى، قيدى را به آن افزوده و گفته‌اند: جوهر صدا نيز بايد آشكار گردد و بدون آن جهر تحقق نمى‌يابد هرچند فرد نزديك نمازگزار قرائت او را بشنود.(3)

بالاترين حدّ جهر بنابر تصريح بسيارى آن است كه به حدّ افراط (خارج از حدّ متعارف)، مانند فرياد زدن نرسد.(4)

كسى كه وظيفه‌اش جهر قرائت است اگر به عمد آهسته بخواند نمازش باطل است؛(5)ليكن در فرض جهل يا فراموشى نمازش صحيح است و نيازى به اعاده قرائت نيست.(6)بسيارى، جهر خارج از حدّ متعارف ـ مانند فرياد زدن ـ را موجب بطلان نماز دانسته‌اند.(7)در مقابل، برخى آن را مبطل نمى‌دانند.(8)

جهر مستحب:جهر قرائت در موارد زير مستحب است: نماز آيات(9)(--> نماز آيات)؛ نماز جمعه(--> نماز جمعه)؛ بنابر قول گروهى نماز ظهر روز جمعه؛(10)نماز عيدين (فطر و قربان)؛(11)نماز استسقا(12)(--> نماز باران)و نوافل شبانه.(13)

جهر قنوت براى امام جماعت و كسى كه فرادا نماز مى‌خواند، بنابر قول مشهور مستحب است. قول مقابل، استحباب جهر

• (1)جواهرالكلام 9/ 364 ـ 370
• (10)133 ـ 134 ؛ مستمسك العروة 6/ 202 ـ 204
• (11)العروة الوثقى 3/ 397
• (12)جواهر الكلام 12/ 151
• (13)مستند الشيعة 5/ 185
• (2)جامع المقاصد 2/ 260
• (3)الحدائق الناضرة 8/ 137 ـ 140 ؛ مفتاح الكرامة 4/ 646 ـ 648
• (4)جواهر الكلام 9/ 382 ؛ مستمسك العروة 6/ 215
• (5)جواهر الكلام 12/ 228
• (6)230 ؛ غنائم الايّام 2/ 538
• (7)جواهر الكلام 9/ 382 ؛ العروة الوثقى 2/ 511 ؛ مهذّب الاحكام 6/ 304 ؛ مستند العروة (الصلاة) 3/ 435
• (8)العروة‌الوثقى 2/ 511
• (9)جواهر الكلام 11/ 457