جَمْرَه: محلّ رمى شيطان با سنگ ريزه در حج.

جَمْرَه ـ كه جمع آن «جِمار» و «جَمَرات» است ـ در لغت به معناى سنگ ريزه نيز آمده است؛ ليكن در اصطلاح به مكان رمى(--> رمى جمره)، واقع در منى(--> منى)گفته مى‌شود. در اينكه منظور از جَمْرَه (مكان رمى) چيست، اختلاف است. برخى گفته‌اند: محل رمى، ستون يا در صورت نبود ستون محلّ آن به ضميمه اطراف آن است كه سنگ ريزه‌ها در آن جا جمع مى‌شوند.(1)برخى ديگر، جمره را حوضچه اطراف ستون كه محلّ جمع شدن سنگ‌ريزه‌ها است دانسته‌اند.(2)گروه سوم برآنند كه جمره عبارت است از ستون يا موضع آن در صورت نبود ستون. معروف از لفظ جمره در دوران متأخر همين معنا است.(3)

جمرات موجود در منى سه تا است كه به جمره اُولى(--> جمره اولى)، جمره وسطى(--> جمره وسطى)و جمره عقبه(--> جمره عقبه)معروف‌اند.

(--> رمى جمره)

جَمْرَه اُولى: نزديك‌ترين جمرات به مسجد خَيْف.

جمره اولى، نزديك‌ترين جمرات سه گانه به مسجد خيف(--> مسجد خيف)و دورترين آنها به مكّه است. از آن به «جمره عظمى» نيز تعبير شده است.(1)اين جمره قبلا به صورت يك ستون بود، ليكن در تغيير انجام گرفته در سال 1425 هجرى قمرى به صورت ديوارى به طول 25 متر و عرض يك متر درآمده است. از آن در باب حج سخن گفته‌اند.

بر حاجى واجب است در روزهاى يازدهم و دوازدهم ذيحجّه (ايّام تشريق) نخست جمره اُولى، سپس جمره وسطى(--> جمره وسطى)و در آخر جمره عقبه(--> جمره عقبه)را رمى كند. در صورت عدم رعايت ترتيب ياد شده،

• (1)الدروس‌الشرعية 1/ 428 ؛ الروضة‌البهية 2/282
• (1)النهاية/ 267 ؛ منتهى المطلب 11/ 391
• (2)الدروس الشرعية 1/ 428 ؛ رمى الجمرات (مكارم)/ 7 ، 17 و 32 ـ 33
• (3)كشف اللثام 6/ 114 ؛ مدارك الاحكام 8/ 9 .