بختج

بُخْتَُج: آب‌انگور پخته‌شده(1)(-->آب‌انگور).

بختى

بُخْتى: شتر خراسانى.

از آن به‌مناسبت در بابهاى زكات، حج، تجارت و اطعمه و اشربه سخن رفته است.

زكات:شتر اصيل عربى و بختى در زكات يك جنس محسوب مى‌شوند؛ بنابر اين اگر در مجموع به حدّ نصاب(-->نصاب)برسند زكات واجب مى‌شود؛ ليكن در اينكه مالك مى‌تواند هر يك از آن دو را ـ هرچند از نظر قيمت متفاوت باشند ـ به عنوان زكات بدهد يا درصورت تفاوت قيمت، رعايت حدّ متوسط لازم است، اختلاف مى‌باشد. بنابر قول دوم، ارزش شتر پرداختى به عنوان زكات بايد نصف مجموع قيمت عربى و بختى باشد. به عنوان مثال اگر قيمت عربى دو هزار تومان و قيمت بختى هزار تومان باشد، شترى با قيمت 1500 تومان پرداخت مى‌شود.(1)

حج:برخى در قربانى حج كشتن بختى را مجزى نمى‌دانند.(2)

تجارت:گوشت شتر عربى و بختى يك جنس به‌شمار مى‌رود؛ از اين‌رو زيادى گرفتن در معامله آن دو با هم ـ مانند فروختن يك كيلو گوشت شتر عربى در برابر دو كيلو گوشت شتر بختى ـ ربا(-->ربا)و حرام است.(3)

اطعمه و اشربه:برخى قدما خوردن گوشت بختى را مكروه دانسته‌اند.(4)

(-->شتر)

بخر

بَخَر: بوى بد دهان.

در بعضى كلمات «بخر» بر بوى بد فرج زن نيز اطلاق گرديده و به آن در باب تجارت اشاره شده است.

• (1)جواهر الكلام 15/ 151 ـ 152
• (1)مجمع البحرين/ واژه «بختج» .
• (2)المقنعة/ 583 ؛ وسائل الشيعة 14/ 95
• (3)جواهر الكلام 23/ 355
• (4)الكافى فى الفقه/ 279 .