عنوان يادشده از عناوين جديد است كه در بخش مسائل مستحدثه از آن بحث شده است.
انواع:معامله بخت آزمايى به صورتهاى ذيل، امكانپذير است:
1. گروهى از مردم به انگيزه دستيابى به مالى معيّن، مبلغى مشخّص را در قبال برگهاى (بليط بخت آزمايى) كه شركت يا مؤسسهاى عرضه مىكند، مىپردازند. شركت متعهّد مىشود كه ميان خريداران اوراق، قرعه كشى كند. قرعه به نام هر فردى كه اصابت كرد مبلغ تعيين شده به عنوان جايزه به وى پرداخت مىگردد. متداول داد و ستد بخت آزمايى اين نوع است.(1)
2. دادن پول به انگيزه برنده شدن در قرعه كشى بدون خريد و فروش برگه. برگه تنها به عنوان سند و وثيقه براى اثبات مشاركت به شخص داده مىشود.
3. عرضه برگهها بهعنوان جمعآورى اعانه و كمك به امور خيريه مانند ساختن بيمارستان و دادن جايزه به گيرندگان اوراق به طور رايگان به منظور تشويق در مشاركت مردمى.
4. دادن پول به عنوان قرض؛ بدين معنا كه شخص، مبلغ پرداختى در قبال اوراق را به شركت قرض مىدهد و شركت متعهّد مىگردد علاوهبر بازپرداخت مبلغ دريافتى، با انجام دادن قرعه كشى درصورت اصابت قرعه به نام او مبلغى را به عنوان جايزه به وى بپردازد.
5 . پول پرداختى از سوى شركت كنندگان، عنوان رهن و گرو گذارى را در ميان آنان دارد با اين انگيزه كه فرد برنده با قرعه كشى مالك پول گردد. در اين فرض پيش از قرعه كشى، كسى مالك همه يا بعض اموال گرو گذاشته شده ـ غير از مال خود كه به گرو گذارده ـ نيست و برگهها تنها وثيقه و سند براى اثبات مشاركت در مسابقه است.
احكام:خريد و فروش اوراق بخت آزمايى از آن جهت كه ارزش مالى ندارند بدون انگيزه، كارى سفيهانه به شمار مىرود و باطل است.(2)خريدن
(1)لغت نامه دهخدا ؛ مبسوط در ترمينولوژى حقوق 2/ 817 ؛ توضيح المسائل مراجع 2/ 793 م 2867