تكبير

تكبير: گفتن اللّهُ اكبر.

از آن در بابهاى طهارت، صلات، حج و تجارت سخن رفته است.

حكم:ذكر{اللّهُ أَكْبَر }داراى فضيلت و ثواب فراوانى است و گفتن؛ بلكه مداومت بر آن در همه احوال، مستحب است.(1)ضمن آنكه از اجزاى بسيارى از دعاها و اذكار واجب همچون تسبيحات اربع(-->تسبيحات اربع)و مستحب، مانند تسبيحات حضرت فاطمه عليها السّلام(-->تسبيح حضرت فاطمه)و نيز از فصول اذان(-->اذان)و اقامه(-->اقامه)به‌شمار مى‌رود.

در نماز:تكبير در نماز يا واجب است يا مستحب.

تكبير واجب:تكبيرة الإحرام(-->تكبيرة الإحرام)ـ كه به آن تكبير افتتاح نيز گفته مى‌شود ـ از اجزاء، بلكه اركان نماز است و بدون آن نماز صحيح نخواهد بود.(2)گفتن پنج تكبير در نماز بر ميّت مؤمن، واجب است(3)(-->نماز ميّت). در نماز عيدين (فطر و قربان) علاوه بر تكبيرة الإحرام، براى قنوت نُه تكبير ديگر (پنج تكبير در ركعت اوّل و چهار تكبير در ركعت دوم) گفته مى‌شود. برخى، آنها را واجب دانسته‌اند(4)(-->نماز عيد).

تكبير مستحب:به جز تكبيرة الإحرام، گفتن شش تكبير ديگر در آغاز نماز ـ كه از آنها به تكبيرات افتتاح(-->تكبيرات افتتاح)تعبير مى‌شود ـ و نيز براى انتقال از حالتى به حالت ديگر ـ همچون انتقال از قيام به ركوع، از ركوع به سجده، از سجده اوّل به سجده دوم، هنگام برخاستن از سجده و براى قنوت ـ مستحب است. بنابر اين در نماز دو ركعتى، يازده تكبير، در سه ركعتى شانزده و در چهار ركعتى 21 تكبير مستحب است.(5)قول به استحباب تكبير قبل از ركوع و نيز قبل و بعد از سجده، نظر مشهور است. از برخى قدما وجوب آن نقل شده است.(6)گفتن سه بار تكبير از مستحبات تعقيب نماز است.(7)

آداب تكبير در نماز:بنابر مشهور مستحب است نمازگزار هنگام تكبير

• (1)وسائل الشيعة 7/ 183 ـ 191
• (2)جواهر الكلام 9/ 201
• (3)12/ 31
• (4)11/ 395
• (5)10/ 351 ـ 352
• (6)101 ـ 103 و 169 ؛ الحدائق الناضرة 8/ 290
• (7)جواهر الكلام 10/ 408