در صورتى كه در مقدّمات حكم خود كوتاهى كرده باشد ضامن است و در صورت عدم تقصير، از بيت المال جبران مى‌شود.(19)

تقصير پزشك:هرگاه پزشك با تجويز دارويى به بيمار موجب مرگ او يا آسيب رسيدن به عضوى از اعضاى او يا غير آن شود، بنابر قولى تنها در صورت كوتاهى ضامن است(20)(-->پزشكى).

(-->افراط)

تَقطير -->آب مقطّر

تقلّص

تَقَلُّص:جمع شدن و درهم كشيده شدن چيزى.

از آن در بابهاى طهارت، نكاح، صيد و ذباحه، اطعمه و اشربه، ارث و ديات به مناسبت سخن رفته است.

طهارت:از نشانه‌هاى مرگ، جمع شدن بيضه‌ها به طرف بالا و آويزان شدن پوست آنها است.(1)

نكاح:اگر زن، مدّعى عنّين بودن شوهر خود و مرد، منكر آن باشد، بنابر گفته برخى قدما، مرد آزمايش مى‌شود؛ بدين صورت كه آلت تناسلى وى در آب سرد قرار داده مى‌شود، اگر جمع شد، سخن مرد پذيرفته مى‌شود و اگر همان‌گونه شل ماند به نفع زن حكم مى‌شود(2)(-->عنن).

صيد و ذباحه:از شرايط تحقّق تذكيه(-->تذكيه)حركت ارادى حيوان بعد از

• (1)الروضة البهية 1/ 402 ؛ جواهر الكلام 4/ 24
• (19)جواهر الكلام 40/ 79
• (2)المقنع/ 322 ؛ جواهر الكلام 30/ 353
• (20)43/ 44 ـ 46 .