تقصير

تقصير: كوتاه كردن ناخن يا موى سر/ كوتاه كردن عمل عبادى/ كوتاهى در عمل.

تقصير به معناى نخست عبارت است از كوتاه كردن و چيدن مقدارى از ناخن يا موى سر، محاسن يا شارب و از آن در باب حج سخن رفته است.

تقصير بنابه قول معروف و مشهور از واجبات عمره مفرده و حج،(1)و عملى عبادى است؛ از اين‌رو، قصد قربت در آن شرط است.(2)

تقصير در عمره:جايگاه تقصير در عمره ـ اعم از مفرده و تمتّع ـ بعد از سعى(-->سعى)است. برخى در عمره مفرده(-->عمره مفرده)طواف نساء(-->طواف نساء)را مقدّم بر تقصير دانسته‌اند؛ ليكن نظر مشهور، تأخّر آن از تقصير است.(3)

مرد محرم در عمره مفرده بين تقصير و حلق (تراشيدن سر) مخيّر است؛(4)ليكن در عمره تمتّع بنابر قول مشهور، تقصير، واجب و حلق، حرام است.(5)بر زن محرم در عمره ـ اعم از مفرده و تمتّع ـ تقصير متعيّن است.(6)

در مقدار و چگونگى تقصير، تحقّق عنوان آن لازم است؛ از اين‌رو چيدن موى سر يا صورت و يا ناخن به مقدارى كه عنوان تقصير بر آن صادق باشد كافى است.(7)برخى چيدن ناخن به تنهايى را در تقصير كافى ندانسته، علاوه بر آن چيدن مقدارى از مو را بنابر احتياط، لازم دانسته‌اند.(8)

محرم با انجام دادن تقصير در عمره تمتّع از احرام خارج شده، تمامى محرّمات احرام(-->احرام)بر او حلال مى‌گردد.(9)در عمره مفرده نيز بعد از تقصير جز زن، بقيّه محرّمات احرام بر او حلال مى‌شود. زن نيز با انجام دادن طواف نساء و نماز آن بر او حلال مى‌گردد.(10)

تقصير در حج:تقصير از مناسك حج و يكى از دو واجب تخييرى است كه مرد حاجى بين آن و حلق مخيّر است؛ ليكن بر زن، تقصير، متعيّن است و حلق جايز نيست.(11)از سوى ديگر بر مردى كه نخستين بار حج مى‌گزارد و كسى كه موهاى خويش را بافته يا جمع كرده و گره زده، همچنين فردى كه موهاى خود

• (1)جواهر الكلام 20/ 450 ـ 453 و 19/ 232
• (10)جواهر الكلام 20/ 467
• (11)مستند الشيعة 12/ 376 ؛ جواهر الكلام 19/ 236
• (2)مناسك حج (مراجع)/ 341 م 889
• (3)الحدائق الناضرة 16/ 296 و 332
• (4)317 ؛ مستند الشيعة 13/ 122
• (5)الحدائق الناضرة 16/ 277 ـ 299 ؛ جواهرالكلام 20/ 450 ـ 453
• (6)الحدائق الناضرة 16/ 317 ؛ تحرير الوسيلة 1/ 408
• (7)جواهر الكلام 20/ 450 ـ 452
• (8)مناسك حج (مراجع)/ 341 م 888
• (9)كشف اللثام 6/ 30