كسى كه چند نفر را به تعاقب كشته و اولياى مقتولان هركدام جداگانه خواهان قصاص شده‌اند، در اينكه حقّ قصاص اختصاص به اولياى نخستين مقتول پيدا مى‌كند يا اولياى هركدام حقّ قصاص دارند و يا به قرعه رجوع مى‌شود، اختلاف است.(4)

برده‌اى كه يكجا چند فرد آزاد را كشته است در اختيار همه اولياى دم قرار مى‌گيرد؛ امّا اگر آنان را به تعاقب بكُشد، بنابر قول برخى، در اختيار اولياى آخرين كشته قرار مى‌گيرد. آنان بين كشتن و به بردگى گرفتن او مخيّرند؛ ليكن بنابر قول مشهور حكم قتل تعاقبى نيز همان حكم قتل دفعى است، مگر آنكه اولياى مقتولِ نخست، او را به بردگى گرفته باشند كه در اين صورت پس از كشتن نفر دوم به اولياى وى تحويل داده خواهد شد.(5)

تعاقب ايدى

تَعاقُب اَيْدى[= تَرَتُّب اَيْدى]: تصرّف دو يا چند نفر پياپى و سلسله‌وار در مال ديگرى.

مسئله تعاقب ايدى از فروع قاعده كلّى{عَلَى الْيَدِ ما أَخَذَتْ حتّى تُؤَدّى }است(-->قاعده على اليد)و مورد آن جايى است كه چند نفر به صورت پياپى و سلسله وار در مالى بدون اذن مالك تصرّف كرده باشند؛ خواه تصرّفِ عدوانى (غاصبانه) يا غير عدوانى. از اين عنوان در كتب دربر دارنده قواعد فقه و نيز ابواب مختلف فقهى نظير رهن، عاريه و غصب سخن رفته است.

حكم:دست به دست گشتن مال ديگرى در دست چند نفر دو صورت دارد: يا همه از غصبى بودن مال آگاهى دارند يا چنين نيست. در صورت اوّل، همه تصرّف كنندگان، غاصب به شمار رفته و ضامن هستند و مالك مى‌تواند در صورت تلف شدن مال به هر يك از تصرّف كنندگان، رجوع كند و همه يا تعدادى از آنان را ملزم به پرداخت غرامت نمايد؛ بدين صورت كه غرامت را ميان همه يا تعدادى

• (4)تحرير الاحكام 5/ 497 ؛ جواهر الكلام 42/ 316 ـ 318 ؛ تحرير الوسيلة 2/ 538
• (5)جواهر الكلام 42/ 122 ـ 123 .