جوجه در تخم به حركت در نيامده است، بايد به تعداد تخمها، گوسفند ماده را با يك يا چند گوسفند نر در يك محل جمع كند تا جفت‌گيرى شود و نتيجه آن را قربانى (هَدى) قرار دهد و در صورت عجز از اين كار، حكم تخم شترمرغ در اين مورد نيز جارى مى‌شود.(7)

3. تخم كبوتر:اگر محرم تخم كبوتر را كه جوجه داخل آن زنده است، بشكند و به سبب آن جوجه بميرد، كفّاره آن يك حَمَل است.(8)مراد از حمَل برّه نرى است كه از شير گرفته شده و مى‌چرد و به نظر برخى برّه چهار ماهه است.(9)گروهى غير محرم را نيز مشمول اين حكم دانسته‌اند. در مقابل، برخى، آن را به مُحرم اختصاص داده و براى مُحِلّ نصف درهم به عنوان كفّاره واجب دانسته‌اند. كفّاره شكستن تخم قبل از به حركت درآمدن آن، در حرم بر مُحرم يك و يك چهارم درهم، و بر مُحِلّ يك چهارم درهم است و در غير حرم بر مُحرم يك درهم است. اقوال ديگرى نيز در مسئله وجود دارد.(10)

تجارت:بنابر قول مشهور در خريد و فروش كالاهاى شمارشى مانند تخم جانوران و گردو، رباى معاوضى(-->ربا)جارى نمى‌شود. بنابر اين، فروش ده عدد تخم مرغ در مقابل دوازده عدد از آن جايز است.(11)در بيع سلم(-->بيع سلف)در صحّت فروش كالاهاى شمارشى به صورت شمارشى، اختلاف است.(12)

رهن:اگر تخم جانورى رهن قرار داده شود، تبديل آن به جوجه، رهن را باطل نمى‌كند و مالك جوجه همان مالك تخم است.(13)

تخمدان

تخمدان: محل توليد و تكثير تخم در جنس ماده.(1)

موضوع انتقال تخمدان زنى به زن ديگر به دليل نازايى وى، از مباحث جديد است كه در پرتو پيشرفت دانش پزشكى ميسّر گرديده است. از اين‌رو در پاسخ به استفتائات در اين خصوص به برخى

• (1)لغت نامه دهخدا
• (10)236 ـ 238
• (11)23/ 358 ـ 360
• (12)24/ 298
• (13)25/ 254 .
• (7)218 ـ 224
• (8)236 ـ 238
• (9)233