سر؛ بردن نام خدا؛ پيش نهادن پاى چپ هنگام ورود و پاى راست هنگام خروج از محل تخلّى؛ خواندن دعاهاى وارد شده؛ تكيه كردن بر پاى چپ؛ تطهير مخرج غائط پيش از مخرج بول؛ تنحنح(-->تنحنح)؛ استبراء(-->استبراء)پس از ادرار؛(5)انتخاب مكان مناسب براى ادرار كردن ـ مانند مكانى كه قدرى بلند است ـ به جهت مصون ماندن از ترشّح بول به بدن و لباس.(6)

مكروهات:امور ذيل از مكروهات تخلّى به شمار مى‌رود: تخلّى در راهها؛ چاههاى آب؛ زير درختان داراى ميوه؛ توقّفگاههاى كاروانها و مسافران؛ جلوى درِ خانه‌ها و مانند آن ـ همچون مغازه‌ها ـ كه موجب لعن و نفرين مردم مى‌گردد؛ روى قبرها و بين آنها؛ عورت را به سمت قرص ماه يا خورشيد گرفتن؛ خوردن؛ آشاميدن؛ مسواك زدن؛ طولانى نشستن و سخن گفتن. همچنين بول كردن در حالت ايستاده، روبه باد، از بلندى مانند پشت بام، بر زمين سخت، در آب ـ اعم از راكد و جارى ـ و در لانه حيوانات مكروه است.(7)

(-->مستراح)

تخلية السّرب

تَخليةُ السَِّرْب:بى‌مانع (بى‌خطر) بودن راه.

مراد از عنوان يادشده بى‌خطر بودن مسير نسبت به جان، مال و آبرو است(1)و از آن به مناسبت در باب صلات و حج ياد شده است.

استطاعت، شرط وجوب حج و از اركان آن، تخلية السرب است كه در صورت عدم حصول آن، حج واجب نيست(2)و چنانچه با وجود خطر، حج بگزارد بنابر مشهور از حَجَّة الاسلام كفايت نمى‌كند(3)(-->استطاعت).

از شرايط وجوب نماز جمعه ـ در فرض وجوب آن ـ بى‌خطر بودن مسير آن است(4)(-->نماز جمعه).

• (1)مستند الشيعة 11/ 60
• (2)جواهر الكلام 17/ 280
• (3)مستمسك العروة 10/ 181 ـ 182
• (4)اشارة السبق/ 97 ؛ جامع الخلاف و الوفاق/ 88 .
• (5)جواهر الكلام 2/ 6 و 55 ـ 59 ؛ العروة الوثقى 1/ 178 ـ 179
• (6)مستند الشيعة 1/ 394
• (7)جواهر الكلام 2/ 59 ـ 75 .