تِبْر -->طلا

تبرّج

تَبَرُّج:خودنمايى و جلوه‌گرى كردن.

از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات، نكاح و شهادات ياد شده است.

در قرآن كريم به موضوع تبرّج اشاره و از خصلتهاى زنان عصر جاهلى دانسته شده است(1)كه با آرايش و لباسهاى زينتى در مجامع عمومى ظاهر شده و خود را به مردان نشان مى‌دادند.(2)در حديث نبوى، تبرّج، نكوهيده و از صفات رذيله زنان دانسته شده است.(3)

پوشاندن زينتها و زيباييها ـ اعم از زيور آلات، لباس يا زيباييهاى بدن ـ بجز وجه و كفّين در برابر اجنبى براى زن، واجب و تبرّج وى براى نامحرم بجز كودك و ديوانه(4)حرام است(5)(-->پوشش).

بر پدر و شوهر واجب است دختر و همسر خود را از تبرّج حفظ كنند.(6)از جمله شرايط پذيرش شهادت زن، عدم تبرّج او است.(7)

زن كهنسال كه اميدى به ازدواج وى نمى‌رود مى‌تواند بدون چادر يا پوششى كه لباسهاى زينتى وى را بپوشاند براى رفع نيازهاى خويش از منزل بيرون رود به شرطى كه به انگيزه تبرّج و خودنمايى نباشد.(8)

تبرّج زن براى شوهر، مستحب و از صفات پسنديده وى به شمار آمده است.(9)

تبرّع

تَبَرُّع:بذل مال يا منفعتى به ديگرى به قصد احسان و بدون چشم داشت چيزى در قبال آن.

از آن به مناسبت در بسيارى از ابواب نظير طهارت، صلات، صوم، حج، تجارت، قرض، حجر، وصيّت، نكاح، جعاله، لقطه و شهادات سخن رفته است.

حكم:تبرّع به انواع مختلف از خيرات و مبرّات، امرى مستحب و از مصاديق تعاون بر بِرّ و تقوا به شمار مى‌رود(-->اعانت).

متبرّع به:آنچه بدان تبرّع صورت مى‌گيرد يا مالى است يا غير مالى (عبادى).

عبادات:عبادت مورد تبرّع يا از واجبات است، مانند نمازهاى يوميّه و حج واجب و يا از مستحبّات. به‌جا آوردن واجبات به قصد تبرّع از طرف ميّت، جايز و مشروع، بلكه مستحب است. ليكن از طرف فرد زنده صحيح نيست؛ مگر حج براى كسى كه مستطيع(-->استطاعت)شده ولى پس از استطاعت و استقرار حج بر او، از به جا آوردن آن ناتوان گشته است. به جا آوردن مستحبّات به قصد تبرّع از طرف ديگرى ـ اعم از مرده و زنده ـ جايز، بلكه مستحب است.(1)

تبرّع به كفّاره از طرف ميّت، صحيح و در صحّت آن از طرف زنده اختلاف است. برخى بين جايى كه كفّاره، روزه گرفتن باشد و غير آن تفصيل داده و در اوّلى، تبرّع از طرف زنده را جايز ندانسته‌اند.(2)

مالى:در جعاله(-->جعاله)اگر اجنبى تبرّعاً مالى را به عنوان جُعْل براى عامل قرار دهد ـ مثلا بگويد هركس گمشده زيد را پيدا كند و به او برگرداند فلان مبلغ به او مى‌دهم ـ جعاله صحيح است و متعهّد بايد مال را به عامل بپردازد و چيزى بر عهده مالك نخواهد بود.(3)

وصيّت تبرّعى ـ كه از آن به وصيّت عهديّه تعبير مى‌شود ـ مانند وصيّت به ابراء ذمّه بدهكار(-->ابراء)صحيح و نافذ است،(4)به شرط آنكه بيشتر از يك سوم

• (1)
• (1)العروة الوثقى 1/ 742 ـ 743 ؛ مهذب الاحكام 7/ 329 ـ 332
• (2)مجمع البحرين/ واژه «برج»
• (2)جواهر الكلام 16/ 314 ؛ مستمسك‌العروة8/370
• (3)العروة الوثقى 2/ 799
• (3)جواهرالكلام35/ 197
• (4)تحرير الاحكام 3/ 420 ـ 421
• (4)28/ 242 ـ 243
• (5)؛
• (6)صراط النجاة 3/ 453
• (7)كتاب‌السرائر 2/ 120 ؛ الجامع للشرائع/ 538
• (8)؛ جواهرالكلام 29/ 85 ؛ منهاج الصالحين (سيستانى) 3/ 13
• (9)العروة الوثقى 5/ 487 .