تجارت:تغيير دادن شغل و حرفه‌اى كه درآمد مناسب ندارد براى دستيابى به شغل مناسبِ درآمدزا، از آداب تجارت به شمار مى‌رود.(9)

وقف:هرگونه تغيير و تبديل وقف حتّى عنوان آن، مانند تبديل عنوان مدرسه به خانه ـ جز در مواردى كه غير قابل استفاده است ـ ممنوع مى‌باشد(10)(-->وقف).

وصيّت:تبديل وصيّت ديگرى جايز نيست و از گناهان كبيره شمرده شده و قرآن كريم با صراحت، آن را{اِثم }و گناه معرفى كرده است.(11)البتّه وصيّت كننده مى‌تواند قبل از مرگش وصيّت خود را تغيير دهد(12)(-->وصيّت).

تبديل امتثال

تبديل اِمتِثال:امتثال دوم به عنوان بدل از امتثال اوّل.

تبديل امتثال عبارت است از اينكه مكلّف پس از امتثال امر شارع مقدّس، آن را ناديده گرفته و كأن لم يكن تلقّى نمايد و به جاى آن امتثالى ديگر بكند. به عنوان مثال، شخصى كه نماز ظهر را فرادا خوانده است به قصد تبديل امتثال، آن را به جماعت بگزارد.

عنوان تبديل امتثال، اصطلاحى اصولى است كه در اصول فقه و به تبع در فقه مطرح شده است.

در امكان يا عدم امكان تبديل امتثال، بين اصوليان اختلاف است. برخى با اين استدلال كه امتثال پس از به‌جا آوردن مأمورٌبه، امرى عقلى است و زمام آن به دست مكلّف نيست تا آن را بردارد يا به امتثالى ديگر تبديل كند، امتثال را تبديل ناپذير دانسته‌اند.(1)

برخى ديگر گفته‌اند: با امتثال امر، غرض مولا حاصل و امر ساقط مى‌گردد؛ در نتيجه امرى باقى نمى‌ماند تا امتثال شود.

• (1)التنقيح (الطهارة) 7/ 123
• (10)تحرير الوسيلة 2/ 78
• (11)
• (12)تحرير الوسيلة 2/ 107 .
• (9)22/ 463