يا پايين‌ترين آن (75 تازيانه) ـ بنابر اختلاف در مسئله ـ باشد.(4)

تأديب كودك با زدن تا سقف پنج يا شش تازيانه با ملايمت و نرمى، تأديب شاگرد تا سه ضربه و تأديب زن و برده تا ده تازيانه جايز است. در كراهت يا حرمت افزون بر اندازه‌هاى يادشده اختلاف است. برخى افزون بر ده ضربه را مكروه دانسته‌اند.(5)

در بعضى روايات، زدن كودك نه ساله نافرمان جهت وادار كردن وى به وضو و نماز در صورت نياز، جايز شمرده شده است.(6)

شوهر مى‌تواند همسر ناشزه خود (نافرمان نسبت به حقوق واجب شوهر) را تأديب كند. براى تأديب وى مراتبى قرار داده شده است، مانند سخن گفتن و نصيحت، پشت كردن به وى در رختخواب و زدن به مقدار رفع نشوز، بدون آنكه موجب ايجاد جراحت و زخم و كبودى گردد(7)(-->نشوز).

ضمان تأديب كننده:چنانچه بر اثر تأديب، به كودك آسيبى برسد يا بميرد تأديب كننده ضامن ديه(-->ديه)يا ارش(-->ارش)خواهد بود.(8)همچنين اگر بر اثر تأديبِ زن آسيبى به وى برسد شوهر ضامن است.(9)برخى بين ولىّ كودك و شوهر فرق گذاشته و ولىّ را ضامن ندانسته‌اند. برخى ديگر نيز الحاق شوهر به ولىّ را در عدم ضمانت، بعيد ندانسته‌اند.(10)البتّه بر ثبوت ضمان به طور مطلق ادّعاى اجماع شده است.(11)

كسى كه براى تربيت حيوانى اجير شده مى‌تواند در حدّ متعارف به انگيزه تربيت، آن را بزند و در فراتر از حدّ متعارف چنانچه آسيبى بر حيوان وارد شود يا تلف گردد، ضامن است.(12)

تأسّى

تأسّى: الگو قرار دادن ديگرى در عمل.

تأسّى در فقه عبارت است از اسوه و مقتدا قرار دادن پيشوايان معصوم

• (10)الحدائق الناضرة 24/ 619
• (11)جواهر الكلام 43/ 44 و 27/ 289 ؛ مهذب‌الاحكام 29/ 147 و 25/222
• (12)جواهر الكلام 27/ 289 .
• (4)448
• (5)444ـ 445 ؛ مبانى تكملة المنهاج 1/ 340 ـ 342 ؛ درّ المنضود (گلپايگانى) 2/ 282 ـ 285
• (6)وسائل الشيعة 4/ 20
• (7)جواهر الكلام 31/ 201 ـ 207
• (8)43/ 44 و 27/ 289 ؛ مهذب الاحكام 29/ 147
• (9)جواهرالكلام 31/ 207