تعبير شده و به اعتبار دو مبادله مختلف در يك معامله عنوان «بيعان فى بيع» يا «صَفْقَتان فى واحدة» اطلاق شده است. در صحّت و بطلان چنين بيعى اختلاف است(-->بيع بثمنين).

2. بيع كالا به شرط فروش كالايى ديگر به فروشنده توسط خريدار، مانند آنكه فروشنده بگويد: اين خانه را به فلان مبلغ به تو فروختم به شرط آنكه تو نيز خانه خود را به فلان مبلغ به من بفروشى. در صحّت و بطلان اين نوع معامله نيز اختلاف است.(1)

برخى فقها عنوان «بيعين فى بيع» در حديث مناهى را مجمل(-->اجمال)دانسته و بدين جهت آن را قابل استناد و استدلال ندانسته‌اند.(2)

بيكارى

بيكارى: بى‌شغلى، نداشتن كار.

از آن به مناسبت در باب زكات و تجارت سخن رفته است.

بيكار بودن با داشتن قدرت بر كار (بطالت) مكروه است(1)و در رواياتى چند از آن نهى شده و پيامدهاى سوئى ـ همچون نقصان عقل، سقوط و بى‌ارزشىِ ديدگاه چنين كسى نزد مردم و از بين رفتن عزّت و ابتلا به خوارى ـ براى آن ذكر شده است.(2)در روايتى به نقل از موسى بن جعفر عليهما السّلام آمده است: «خداوند بنده بيكار را دشمن مى‌دارد.»(3)

در فرض توقّف نفقه واجب(-->نفقه)بر كسب(-->كسب)و قدرت فرد بر آن، بيكارى حرام و كسب و كار، واجب خواهد بود.(4)

آيا دادن سهم فقرا از زكات به كسى كه در عين قدرت بر كسب، از روى بطالت كسب را رها كرده و در نتيجه نيازمند زكات شده، جايز است يا نه؟ مسئله اختلافى است.(5)عدم جواز به مشهور نسبت داده شده است.(6)

معروف ميان فقها اين است كه پدر و مادر و نيز فرزندان، در صورتى مستحقّ نفقه‌اند(-->نفقه)كه ناتوان از كسب و كار باشند. بنابر اين كسى كه قادر بر كسب

• (1)كتاب السرائر 2/ 240 ؛ تحرير الاحكام 2/ 255
• (1)وسائل الشيعة 17/ 13 ، 57 ؛ الدروس الشرعية 3/ 186
• (2)دانشنامه جهان اسلام 5/ 248 .
• (2)فقه الصادق 17/ 412 .
• (2)وسائل الشيعة 17/ 10 و 14 ـ 15
• (3)58
• (4)24
• (5)جواهرالكلام 15/ 311 ـ312 ؛ العروة الوثقى 4/ 99 ـ 100 ؛ مستمسك العروة 9/ 219