و آن بدين‌گونه بوده كه مردى دختر يا خواهر خود را به ازدواج ديگرى درمى‌آورد به شرط آنكه او نيز دختر يا خواهرش را به عقد وى در آورد. نفس اين مبادله مهر قرار داده مى‌شد(12)(-->شغار).

دفاع از بضع:دفاع از بضع همسر و كنيز همچون دفاع از جان، جايز بلكه واجب است(13)(-->دفاع).

بيم بر بضع:از شرايط استطاعت، عدم خوف بر بضع است و درصورت خوف، حج ساقط مى‌شود(14)(-->استطاعت).

(-->آميزش)

بطانه

بِطانه: همراز و مَحرم اسرار/ آستر(-->آستر).

بطانه به مفهوم نخست به مناسبت در باب جهاد و قضاء به‌كار رفته است.

اتخاذ كافر به عنوان بطانه در قرآن كريم مورد نهى قرار گرفته است.(1)از اين‌رو، فقها به كارگيرى كافر را به عنوان منشى دادگاه ـ كه از سوى قاضى عهده‌دار امور نوشتارى است ـ جايز ندانسته‌اند؛ زيرا منشى محرم اسرار قاضى است.(2)

سزاوار است در جنگ، فرمانده، كسى را كه متدين و مورد اعتماد است به‌عنوان بطانه و محرم اسرار خود برگزيند.(3)

بَطحاء -->ابطح

بطلان

بطلان[= فساد]: مقابل صحّت.

كلمات فقها و اصوليان در تعريف صحّت و بطلان مختلف است. برخى گفته‌اند: صحّت در عبادات عبارت است از موافقت عمل انجام گرفته با عباداتى كه بدان امر شده است و فساد، مخالفت عمل انجام گرفته با مأمورٌبه است. و در معاملات، صحّت عبارت است از ترتّب

• (1)آل عمران/ 118
• (12)30/ 128 ـ 130
• (13)الدروس الشرعية 2/ 60
• (14)جامع المقاصد 3/ 133 .
• (2)المبسوط 8/ 113 ؛ كتاب السرائر 2/ 175
• (3)كشف الغطاء 4/ 334 .