اهل حق --> شيعه

اهل خبره

اهل خُبره: كارشناس.

اهل خبره عبارتند از افرادى كه نسبت به چيزهايى اطلاع دقيق و عميق دارند، مانند، فقيه و پزشك.

جايگاه اهل خبره:از شيوه‌هاى پذيرفته و رايج نزد عقلا كه شارع مقدس نيز آن را تأييد كرده رجوع جاهلِ به چيزى به عالم و خبره آن چيز است. و آن از مهم‌ترين دليلهاى مشروعيّت تقليد( --> تقليد)به شمار مى‌رود.(1)شناخت صحيح موضوعاتى كه آثارشرعى دارند، مانند اجتهاد( -->اجتهاد)، اعلميّت( --> اعلم)، رضاع( -->رضاع)، ارزش گذارى ميزان آسيبهاى وارد شده بر آسيب ديده( --> ارش)در جنايات( --> جنايت)رجوع به اهل خبره است. رجوع بيمار به پزشك براى تشخيص ضرر داشتن روزه يا كاربرد آب براى بيمار( -->بيمار)، رجوع زن براى تشخيص آبستنى و مدّت آن و تشخيص عيبهايى كه مجوّز فسخ نكاح در زن و شوهر است، از ديگر موارد و مصاديق رجوع به اهل خبره در شرع مقدس است.

مبناى حجيّت قول اهل خبره:در اينكه حجيّت قول اهل خبره، از باب پذيرش شهادت( --> بيّنه)است تا مشروط به شرايط آن، مانند عدالت و متعدد بودن گواهان باشد يا از باب پذيرش قول ثقه (فرد مطمئن)، اختلاف است. بنابر قول دوم، قول فرد مطّلعِ مورد وثوق پذيرفته است؛ هرچند يك نفر و يا كافر باشد، مگر اينكه دليلى خاص بر عدم پذيرش آن و اعتبار عدالت و تعدّد (دو يا بيشتر بودن) در اهل خبره وجود داشته باشد، چنان‌كه در باب قضا و دعاوى( -->داد خواهى)چنين است.(2)البته بنابر قول اوّل در جاهايى كه ظن ـ به طور مطلق يا در موارد عدم امكان تحصيل علم ـ كفايت مى‌كند تعدّد و عدالت شرط نيست، مانند مكانِ محاذى يكى از ميقاتهاى پنج گانه احرام( --> ميقات)كه در صورت عدم امكان تحصيل علم به محاذات، ظنّ حاصل از قول اهل خبره كفايت مى‌كند(3)و يا در

• (1)الرسائل الفقهية (وحيد بهبهانى)/ 11
• (2)المبسوط 2/ 104 ؛ قواعد الاحكام 3/686 ؛ جواهر الكلام 23/ 290 و 29/ 276 ؛ تحرير الوسيلة 1/ 530 ؛ مصباح الفقاهة 7 / 287
• (3)العروة الوثقى (و حواشى) (ج) 4/ 637