مگر آنكه انتظار سبب فوت فضيلت شود. در اين صورت برخى فقها، نماز فرادا را افضل دانسته‌اند.(3)

انتفاع

انتفاع: بهره بردن از منافع چيزى.

احكام انتفاع در بسيارى از بابها، مانند طهارت، صلات، حج، تجارت، ضمان، عاريه، اجاره، وقف، وصيّت، اطعمه و اشربه و احياء موات آمده است.

حكم تكليفى:انتفاع به لحاظ متعلّق انتفاع و شخصى كه بهره مى‌برد، به احكام پنج گانه تكليفى تقسيم مى‌شود:

1. انتفاع واجب:اگر حفظ جان بر انتفاع از خوردنى و آشاميدنى وابسته باشد، انتفاع (خوردن و آشاميدن) واجب است؛(1)هرچند خوردنى يا آشاميدنى، حرام باشد(2)( -->اضطرار).

2. انتفاع حرام:حرمت انتفاع از چيزى يا به لحاظ حرام بودن عين آن است، مانند مردار، خون، گوشت خوك و ديگر اعيان نجس( --> نجاسات)و متنجّس( -->متنجّس)، حيوانات( -->حيوان)و پرندگان( --> پرنده)حرام گوشت و آلات حرام، همچون آلات لهو و قمار( -->آلات لهو)( --> آلات قمار)يا به لحاظ وجود صفتى در شخصِ بهره بردار، مانند انتفاع مُحرم( -->احرام)از حيوان شكار شده ـ كه بر او حرام است(3)ـ و يا به لحاظ تصرف نامشروع در ملك ديگرى،(4)مانند انتفاع از اموال غصبى( --> غصب)و دزدى( -->سرقت).

3. انتفاع مستحب:انتفاع از طعامى كه از سوى مؤمنى بدان دعوت شده مستحب است؛ زيرا مصداق اجابت مؤمن است.(5)انتفاع از گوشت قربانى( -->قربانى)مستحب است.(6)

4. انتفاع مكروه:انتفاع از خوردنى و آشاميدنى پس از سيرى و نيز تا سيرى كامل كراهت دارد.(7)

5 .انتفاع مباح:انتفاع از مباحات جايز است، مانند بهره بردن از خوردنيها و آشاميدنيهاى مباح، منافع عمومى( -->مشتركات)ـ همچون خيابانها، هوا و نور خورشيد ـ و اموال ديگرى با اذن وى.

• (1)جواهر الكلام 36/ 432
• (2)430
• (3)18/ 286
• (3)العروة الوثقى 1/ 526 و 808 .
• (4)8/ 143
• (5)وسائل الشيعة 24/ 269
• (6)مدارك الاحكام 8/ 79 ـ 80
• (7)جواهر الكلام 36/ 461ـ465