به قول مشهور، اگر به جا آوردن حج با مانعى برخورد كند و اميدى به برطرف شدن آن نباشد، در صورت استقرار حج (وجوب آن در سالهاى قبل) بر وى واجب است براى حج نايب بگيرد و اگر با اميد به زوال عذر نايب بگيرد، كفايت نمى‌كند و بعد از زوال عذر بايد خود، حج بگزارد.(5)

بر كسى كه براى وضو يا غسل جهت خواندن نماز، آب در اختيار ندارد، واجب است جست و جو كند. وجوب جست و جو مشروط به اميد دستيابى به آب است و در فرض نا اميدى، تفحّص واجب نيست.(6)

( --> يأس)

امير الحاج

امير الحاج [= امام الحاج؛ امام موسم ]: سرپرست حجّاج.

سرپرستى حاجيان از ديدگاه اماميّه از شئون امامت است كه در عصر معصومان عليهم السّلام خود آن بزرگواران يا منصوب از جانب ايشان، و در عصر غيبت، فقيه جامع الشّرايط يا منصوب از جانب وى عهده‌دار آن است. در روايات حج، از امير الحاج به «امام» تعبير شده است.(1)از آن در باب حج سخن گفته‌اند.

مستحب است امير الحاج در روزهاى هفتم، نهم (روز عرفه)، دهم (روز عيد) و دوازدهم (كوچ اول از منى) ماه ذى الحجّه براى حاجيان سخنرانى و آنان را با اعمال و عباداتى كه بايد به جا آورند آشنا كند.(2)

همچنين به قول مشهور، مستحب است امير الحاج روز ترويه( --> روز ترويه)پيش از ظهر در مكّه مُحرم شود و به منى رود و نماز ظهر و عصر را در آن جا بخواند.(3)

مستحب مؤكّد است اميرالحاج شب نهم تا طلوع خورشيد در منى بماند و پس از آن به عرفات برود.(4)نيز مستحب است شب دهم تا طلوع خورشيد در مشعرالحرام اقامت كند. برخى قدما آن را واجب دانسته‌اند.(5)

• (1)شرائع الاسلام 1/ 188 ؛ الروضة البهية 2/ 272 ؛ جواهر الكلام 19/ 7
• (2)تذكرة الفقهاء 8/ 165
• (3)الحدائق الناضرة 16/ 350 ـ 351 ؛ جواهر الكلام 19/ 6
• (4)جواهر الكلام 19/ 12
• (5)99 .
• (5)العروة الوثقى 2/ 462
• (6)جواهر الكلام 5/ 76 .