افطار

افطار: باطل كردن روزه/ رسيدن زمان گشودن روزه/ خوردن اوّلين غذا بعد از مدّتى امساك.

دو مفهوم نخست در باب صوم آمده است.

باطل كردن روزه به لحاظ حكم چند گونه است:

1. واجب:اگر روزه دار پيش از ظهر سفر كند، واجب است ـ هرچند با دست برداشتن از نيّت روزه ـ افطار كند. همچنين اگر شخص در ميان روز متوجه شود كه ادامه روزه براى وى زيان آور است.(1)نيز افطار بر زن آبستن كه زاييدن وى نزديك است و بر زن شيرده در صورت زيان آور بودن روزه براى وى يا كودك، واجب است.(2)اگر براى زن و مرد كهنسال و كسى كه بيمارى تشنگى دارد، روزه گرفتن مشقّت بسيار داشته باشد، در اينكه افطار بر آنان واجب است يا جايز، اختلاف است. نظر اكثر فقها وجوب افطار است.(3)

1. حرام:افطار روزه واجب معيّن، مانند روزه ماه رمضان و روزه نذر معيّن(--> نذر)و قضاى روزه ماه رمضان بعد از ظهر، و نيز به قول مشهور، افطار روزه ماه رمضان در سفر در صورت مسافرت بعد از ظهر و باطل كردن روزه اعتكاف(--> اعتكاف)بعد از واجب شدن آن، حرام و موجب كفّاره(--> كفّاره)است.(4)

3. مكروه:افطار روزه مستحب بعد از زوال كراهت دارد.(5)

4. مستحب:كسى كه روزه مستحب گرفته، اگر مهمان مؤمنى شود، مستحب است بدون آنكه ميزبان را از روزه بودن خود مطّلع سازد، افطار كند.(6)

5 . مباح :به قول مشهور، كسى كه قضاى روزه ماه رمضان را گرفته، مى‌تواند پيش از ظهر افطار كند؛ خواه با عذر يا بدون عذر.(7)افطار روزه مستحب قبل از ظهر مباح است.(8)

نيّت افطار:نيّت افطار يا به معناى نيّت قطع (دست برداشتن از قصد روزه) است يا نيّت قاطع (قصد ارتكاب يكى از مفطرات روزه، مانند خوردن). در بطلان روزه به نيّت افطار سه قول معروف است: بطلان به طور مطلق، عدم بطلان به طور

• (1)جواهر الكلام 17/133 و 16/347
• (2)17/151 ـ 154
• (3)150
• (4)16/264 ـ 266 و 29/50
• (5)العروة الوثقى 2/ 242 ؛ جواهر الكلام 17/ 115
• (6)جواهر الكلام 29/ 50 ـ 51 ؛ وسائل الشيعة 10/ 152
• (7)جواهر الكلام 17/ 51 ـ 53
• (8)115 ؛ العروة الوثقى 2/ 242