جدا شدن خريدار و فروشنده از يكديگر است يا زمان وقوع عقد، اختلاف است.(7)

در صحّت معامله جز بيع صرف(--> بيع صرف)تقابض (تحويل ثمن و مثمن) پيش از جدا شدن دو طرف شرط نيست. در بيع صرف، تقابض قبل از افتراق شرط است.(8)

در بيع سلف(-->بيع سلف)اگر فروشنده و خريدار پيش از دريافت ثمن از يكديگر جدا شوند، معامله باطل مى‌شود، و در صورتى كه بخشى از ثمن دريافت گردد معامله نسبت به همان مقدار درست و نسبت به باقى مانده باطل است.(9)

افتضاض

افتضاض ] = اقتضاض ]: اِزاله بكارت.

از آن در باب نكاح و ديات سخن گفته شده است.

در اينكه شرط عدم ازاله بكارت در عقد دائم از سوى زن صحيح و لازم الوفا است يا فاسد، و در صورت فساد موجب بطلان عقد مى‌شود يا نه، اختلاف است. برخى، اين شرط را تنها در عقد موقّت صحيح و لازم الوفا دانسته‌اند.(1)

اگر اجنبى، اعم از مرد و زن، بكارت زن آزاد را از بين ببرد، ضامن مهرالمثل(--> مهر المثل)او است ـ خواه با آميزش باشد يا غير آن ـ و به قول مشهور، اگر بكارت كنيز را زايل كند بايد يك دهم قيمت او را بپردازد.(2)برخى پرداخت ارش(--> ارش)آن را واجب دانسته‌اند.(3)

به قول مشهور، اجنبى در صورت ازاله بكارت از غير طريق آميزش، تعزير(-->تعزير)مى‌شود. برخى آن را موجب ثبوت حدّ (هشتاد تازيانه) دانسته‌اند.(4)افتضاض در عقد نكاح موقّت مكروه است.(5)اگر باكره با انگشت بكارت دخترى را زايل كند، در صورت امكانِ رعايت مساوات، قصاص مى‌شود و در صورت عدم امكان، ارش بكارت (مهر المثل) بر او ثابت مى‌گردد.(6)برخى تنها ديه (ارش) را ثابت دانسته‌اند.(7)

• (1)جواهر الكلام 31/ 98 ـ 100
• (2)مبانى تكملة المنهاج 2 / 213 ـ 215
• (3)جواهر الكلام 41 / 371
• (4)مبانى تكملة المنهاج 1/339
• (5)جواهر الكلام 30/ 160
• (6)42/ 378
• (7)ايضاح الفوائد 4/ 650 .
• (7)91
• (8)341
• (9)24/ 291 .