(بنده مؤمنى را آزاد كن) كه ظاهر كلامِ نخست به مقتضاى اطلاق، جواز آزاد كردن برده غير مؤمن است؛ در حالى كه ظاهر كلامِ دوم، تعيين برده مؤمن براى آزادى است.
براى رفع تنافى دو راه ذكر شده است: راه نخست كه ميان اصوليان معروف، و در خطابات قانونى رايج است، حمل مطلق بر مقيّد است. در نتيجه، مطلق به مقيّد، تقييد مىشود. راه دوم، حمل مقيّد بر استحباب به عنوان افضل افراد مطلق است.
البته در مطلق و مقيّد سلبى و ايجابى، مانند« فِى الغَنَمِ زَكاة»(در گوسفند زكات است) و« لَيسَ فِى الغَنَمِ المَعْلُوفَةِ زَكاة»(در گوسفندى كه به او علف داده مىشود، زكات نيست) راه علاج، تنها حمل مطلق بر مقيّد است؛ زيرا از جمله سلبىِ مقيّد استفاده مىشود كه زكات تنها در گوسفندى است كه از مراتع طبيعى تغذيه مىكند.(9)
اطمينان
اطمينان: سكون.
سكون يا حسّى است يا نفسانى. سكون حسّى به معناى آرامش و استقرار بدن( --> استقرار)است و سكون نفسانى به معناى آرامش نفس نسبت به مفاد چيزى است كه از آن به علم عرفى و عادى و نيز ظنّ غالب و متآخم (نزديك) به علم تعبير مىشود و همچون علم يقينى، در موضوعات و احكام شرعى حجّت است. از اين رو، در همه بابهاى فقهى كاربرد دارد(1)( --> علم).
اظهار
اظهار: آشكار كردن/ اداى حرف از مخرج بدون ادغام و غنّه.