اصيل (مالك كالاى فروخته شده) براى صحّت عقد كفايت نمى‌كند.(5)

وحدت مكان در صحّت عقد فضولى شرط نيست. بنابراين، اگر فضولى در شهرى، اصيل (خريدار) در شهر ديگر و اجازه دهنده (مالك كالا) در شهر سومى باشد و عقد و اجازه ميان آنها با وسائل امروزى، مانند تلفن انجام شود، عقد صحيح است.(6)

مبدل منه:در زكات چارپايان (گاو، گوسفند و شتر) اگر زكات دهنده بخواهد زكات را از خود آنها بدهد، بايد چارپايان خاصى را كه از آنها به فرائض( --> اسنان فرائض)تعبير مى‌شود، پرداخت كند؛ امّا در مورد شتر، اگر فاقد اصيل (فريضه) است، مى‌تواند بدل آن را بپردازد. براى مثال، اگر بر او دادن بنت مخاض (شتر ماده يك ساله) واجب است، و او چنين شترى ندارد، مى‌تواند به جاى آن، ابن لبون (شتر نر دو ساله) بدهد.(7)

اضاءة لبن

اَضاءَة لِبْن: از حدود حرم در سمت غربى مكّه بر سر راه يمن( --> حرم).

اضبط

اَضبَط [= اَثبَت ]: قوى‌تر و دقيق‌تر در ضبط و ثبت.

اضبط از اصطلاحات علم رجال است كه گاه صفت شخص قرار مى‌گيرد و به كسى اطلاق مى‌شود كه دقّت ضبط و ثبت او از ديگران بيشتر است. گاه نيز صفت كتاب قرار مى‌گيرد و به كتابى كه مطالب و روايات در آن دقيق‌تر از ديگر كتابها ثبت و ضبط شده، اطلاق مى‌گردد.

بنابر قول مشهور كه تعدّى از مرجّحات منصوص به غير منصوص را جايز مى‌دانند در صورت تعارض، اگر يكى از دو راوى اضبط از ديگرى باشد، روايت او بر ديگرى مقدّم است. يكى از جهات تقدّم روايت زراره، محمّد بن مسلم، بُريد، ابوبصير، فضيل بن يسار و همپاى آنان بر روايت ديگران همين ويژگى است(1)(--> تعادل و تراجيح). چنان‌كه در ميان

• (1)العدّة فى اصول الفقه 1/ 152 ـ 153
• (5)كتاب المكاسب 3/ 467
• (6)مهذب الاحكام 16/ 326
• (7)جواهر الكلام 15/ 116 و 123 .