امامى اختلاف نظر وجود دارد. مشهور، آن را شامل سه اصل مى‌دانند: توحيد (اقرار به يگانگى خداوند متعال و نفى هر گونه شريك براى او)، نبوّت (اقرار به پيامبرى حضرت محمّد صلّى اللّه‌ عليه و آله و آنچه از سوى خدا آورده است) و معاد (اعتقاد به زندگى جاودانه سراى ديگر). امّا عدل (اعتقاد به عدالت خداوند و نفى هر گونه ظلم از او) و امامت (اقرار به امامت و ولايت دوازده پيشواى معصوم عليهم السّلام) جزء اصول مذهب شيعه امامى است. از اين عنوان در باب اجتهاد و تقليد و طهارت، سخن رفته است.

در اصول دين تقليد جايز نيست و تحصيل علم و يقين به آن بر هر مكلّفى واجب ـ به وجوب عقلى نه شرعى ـ است. حصول يقين از غير راه استدلال و برهان عقلى نيز كفايت مى‌كند هرچند قول به وجوب تحصيل علم و يقين استدلالى به برخى نسبت داده شده است.(1)

انكار هريك از اصول دين موجب كفر مى‌گردد؛ خواه از روى عناد و لجاجت باشد يا به جهت شبهه‌اى كه برايش پديد آمده است.(2)انكار امامان يا يكى از آنان بنابر قول مشهور موجب كفر نمى‌گردد. البته برخى تصريح كرده‌اند كه اگر فرد شيعى منكر ضرورى مذهب خويش شود كافر مى‌گردد.(3)تقيّه( --> تقيّه)در اصول دين و مذهب براى حفظ جان، مشروع است.(4)

اصول فقه

اصول فقه: علمى ابزارى براى دانش فقه.

اصوليان از اصول فقه تعريفهاى گوناگون ارائه كرده‌اند، از جمله: علم به قواعد فراهم آمده براى استنباط احكام شرعى فرعى؛(1)صناعتى كه با آن، قواعدى شناخته مى‌شود كه مى‌تواند در طريق استنباط احكام كاربرد داشته باشد يا در مقام عمل به آن رجوع شود؛(2)علم به كُبرَياتى كه اگر صُغرَيات بدان ضميمه شود، حكم كلّى فرعى به دست مى‌آيد؛(3)و علم به قواعدى كه مستقيماً (بدون

• (1)كفاية الاصول/ 9
• (1)مستمسك العروة 1/ 103 ـ 104 ؛ التنقيح (الإجتهاد و التقليد)/ 411
• (2)كفاية الاصول/ 9
• (2)كتاب الطهارة (شيخ انصارى) (ق) 2/ 355
• (3)فوائد الاصول 1/ 19
• (3)جواهرالكلام 41/602
• (4)حاشية مجمع الفائدة/ 730 .