نماز گزارى كه توان ايستادن، نشستن و به پهلو خوابيدن ندارد، بايد براى خواندن نماز، به پشت بخوابد؛ به گونهاى كه كف پاهايش رو به قبله باشد. ركوع و سجود وى با حركت دادن سر و در صورت عدم امكان با بستن و باز كردن چشم انجام مىگيرد.(1)
در اينكه وظيفه نماز گزار بر بام كعبه، خوابيدن بر پشت و رو به آسمان نماز گزاردن است يا نه، اختلاف است. به نظر مشهور، در لزوم ايستاده نمازگزاردن، بين بام كعبه و جاى ديگر، تفاوتى نيست.(2)
هنگام نماز ميّت و نيز به قول مشهور، در حال احتضار، واجب است ميّت و محتضر را به پشت بخوابانند، امّا محتضر بايد به گونهاى قرار گيرد كه كف پاهايش رو به قبله باشد(3)( --> احتضار). مستحب است حاجى در نفْر آخر از منى در مسجد حصبه (حصباء) فرود آيد و كمى به پشت دراز بكشد.(4)
مستحب است انسان پس از خوردن غذا بر پشت بخوابد و پاى راست را بر پاى چپ قرار دهد.(5)
ماهىاى كه معلوم نيست مذكّى است يا غير مذكّى( --> تذكيه)، بر اساس روايتى، در آب انداخته مىشود در صورتى كه در آب به پشت قرارگيرد غير مذكّى و اگر به رو قرار گيرد مذكّى است. عدهاى از فقيهان طبق اين روايت فتوا دادهاند.(6)
استماع
استماع: گوش فرادادن.
استماع، شنيدن از روى اراده و قصد است بر خلاف «سماع» كه اعم از شنيدن از روى قصد يا بدون قصد است( --> شنيدن). اين عنوان در بابهاى صلات، تجارت، نكاح، طلاق و قضاء آمده است.
استماع قرآن در غير نماز، خواه قارى نمازگزار باشد يا غير آن مستحب است.(1)بنابر قول مشهور گوش دادن مأموم به قرائت امام در نماز جماعت مستحب است.(2)بر جنب(3)و حائض(4)خواندن سورههاى عزائم( --> عزائم)حرام است،