سخن رفته است؛ هرچند عمده مباحث آن در باب طهارت و صلات آمده است.

اقسام:استدامه نيّت بر دو قسم است:

1. فعلى:استمرار نيّت با التفات داشتن به آن و عدم غفلت از آن تا پايان عمل عبادى. از اين نوع استدامه، به استدامه حقيقى نيز تعبير شده است.

2. حكمى:استمرار حكم نيّت تا پايان عمل كه مراد از آن نزد مشهور، منتقل نشدن از نيّت نخستين به نيّتى ديگر است و در نتيجه، باقى بودن اراده، هرچند اجمالى كفايت مى‌كند.(1)برخى، آن را به باقى بودن بر حكم نيّت نخستين و عزم بر عمل به مقتضاى آن تعريف كرده‌اند. بر اساس تعريف مشهور، استدامه امرى عدمى و بنابر تعريف ديگر، امرى وجودى است. بعضى نيز تعريف دوم را به تعريف مشهور باز گردانده‌اند.(2)

احكام:بنابر تعريف نيّت به تصوّر عمل و احضار صورت آن در ذهن يا قصد (اراده) عمل همراه با تصوّر آن، از آن جهت كه استدامه فعلى آن غير ممكن يا بسيار دشوار است، استدامه حكمى آن تا پايان عمل واجب است،(3)ليكن بنابر تعريف آن به قصد (اراده نفسانى عمل) استدامه فعلى نيّت ـ به معناى همراه بودن قصد و اراده نفسانى عمل از آغاز و استمرار آن تا پايان ـ واجب است. مراد از استمرار نيّت در اين فرض دست برنداشتن از نيّت آغازين است.(4)

وجوب استدامه شرطى است، يعنى صحّت عبادت متوقّف بر آن است.(5)

( --> نيّت)

استدانه-->دَين

استدبار

استدبار: پشت كردن به چيزى.

كاربرد رايج آن در فقه، با اضافه به قبله، يعنى «استدبار قبله»، مقابل «استقبال قبله» است. از اين عنوان در بابهاى طهارت، صلات، حج، جهاد، نكاح، لعان و قضاء سخن رفته است.

• (1)مستمسك العروة 6/7
• (2)جواهر الكلام 2/105
• (3)105 ـ 108
• (4)العروة الوثقى 1/ 620 ؛ مهذب الاحكام 6/ 119 ؛ مستمسك‌العروة 6/ 6
• (5)جواهر الكلام 2/ 105 .