ليكن استحداد براى او اشكال ندارد.(2)

( --> ازاله)

استحسان

استحسان: اصطلاحى نزد اهل سنّت.

استحسان اصطلاحى در فقه اهل سنّت است كه تعريف آن در كلمات اصوليان اهل سنّت مختلف است. مهم‌ترين تعريفها عبارتند از:

1. عدول از حكم قياس( --> قياس)به قياسى قوى‌تر يا تخصيص( --> تخصيص)قياس به دليلى قوى‌تر از آن.

2. عمل به يكى از دو دليل كه قوى‌تر است.

3. عدول در يك مسئله از حكمِ نظاير آن، به سبب دليل خاصّ موجود در كتاب يا سنّت.

4. دليلى كه مجتهد به عقل خود، آن را نيكو و درست مى‌شمارد.

5 . دليلى كه درانديشه مجتهد خطور مى‌كند و تعبير از آن ممكن نيست.

از آن به مناسبت در علم اصول، مباحث حجّت سخن رفته است.

اقسام:براى استحسان اقسامى ذكر شده كه مهم‌ترين آنها عبارتند از:

1. استحسان به نصّ و اثر:دست برداشتن از دليل يا قياس به جهت نصّ خاصى كه در مسئله وجود دارد.

2. استحسان به اجماع:دست برداشتن از دليل يا قياس به سبب وجود اجماع در مسئله.

3. استحسان به ضرورت:ترك عمل به دليل يا قياس به اقتضاى ضرورت.

4. استحسان به مصلحت:ترك عمل به دليل يا قياس به جهت مصلحت عام.

حجيّت استحسان:در حجيّت و عدم حجيّت استحسان ميان اهل سنّت اختلاف است، ليكن فقيهان امامى به اتّفاق، آن را حجّت نمى‌دانند، مگر آنكه به ظواهر كتاب يا سنّت باز گردد يا از ملازمه عقلى استفاده شود. البته برخى از معانى استحسان همچون عمل به يكى از دو دليل كه قوى‌تر است، هرچند فى نفسه صحيح است، ليكن قرار دادن آن در زمره دليل

• (2)مسالك الافهام 9/ 278 .