مى‌كند؛ ليكن از برخى نقل شده كه بايد قسمت بالاى بينى به طرف ابرو، به خاك رسانده شود.(3)در برخى روايات به جاى ارغام، سجده بر بينى آمده است؛ از اين رو، برخى، ارغام را با سجده بر بينى دو چيز دانسته و گفته‌اند: هر دو سنّت است. مراد از ارغام، نهادن بينى بر رغام (خاك) است و مراد از سجده بر بينى، نهادن بينى بر هر چيزى است كه سجده بر آن صحيح است، اعم از خاك و غير آن.(4)

ارفاق

اِرفاق: مهربانى و مدارا كردن.

عنوان ياد شده در بيشتر ابواب فقهى به كار رفته است.

ارفاق در فقه به عنوان حكمت برخى احكام ذكر شده است، مانند تشريع زكات و خمس جهت ارفاق به فقرا؛(1)جواز تأخير پرداخت آن تا پايان سال براى ارفاق به پرداخت كننده؛(2)وجوب افطار روزه(3)و قصر نماز در سفر(4)جهت ارفاق به مسافر؛ استحباب طولانى نكردن نماز توسط امام جماعت براى ارفاق به افراد ضعيف؛(5)و جواز استظلال در حال احرام(--> احرام)براى زن جهت ارفاق به زنان.(6)

مستحب است طلبكار براى وصول بدهى خود، به بدهكار سخت نگيرد و به او ارفاق كند.(7)

اركان كعبه

اركان كعبه: زواياى چهارگانه كعبه.

هيئت كعبه مربع شكل است و هر زاويه آن محاذى يكى از جهات چهارگانه (شرق، غرب، شمال و جنوب) است. به هر زاويه، ركن گفته مى‌شود.

اركان كعبه عبارتند از: «ركن شرقى» كه به آن «ركن حَجَر»، «ركن أسوَد» و «ركن حجرالاسود» گفته مى‌شود. در كلمات برخى، «ركن عراقى» نيز ناميده شده است. «ركن شمالى» كه به «ركن

• (1)مجمع الفائدة 4/ 237
• (2)مستند العروة (الخمس)/ 243
• (3)مختلف الشيعة 3/ 483
• (3)الحدائق الناضرة 8/ 297 ـ 298
• (4)جواهر الكلام 14/ 257
• (4)296 ـ 297 .
• (5)تذكرة الفقهاء 3/ 241
• (6)كتاب الحج (گلپايگانى) 2/ 240
• (7)الحدائق الناضرة 20/ 186 .