اداى شهادت هنگام درخواست از شاهد، واجب كفايى(--> وجوب كفايى)و در صورت يكى بودن شاهد، واجب عينى(--> وجوب عينى)است؛ امّا در اينكه تنها درصورت درخواست «مَشْهُودُ لَه» از شاهد براى تحمّل شهادت، شهادت بر وى واجب است يا مطلقا، اختلاف است. قول دوم به ظاهر كلمات بيشتر فقيهان نسبت داده شده است.(1)

مزد گرفتن براى اداى شهادت جايز نيست. در صورت توقّف اداى شهادت بر هزينه كردن مال ـ مانند اينكه نياز به سفر باشد ـ ادا واجب نيست، مگر آنكه هزينه لازم پرداخت شود و اداى شهادت توسط شاهدِ بر شهادت (شهادت فرع) نيز ممكن نباشد، كه در اين صورت، اداى شهادت بر شاهد اصل، واجب است.(2)اداى شهادت شخص لال، با اشاره‌اى كه مقصود او را برساند، صورت مى‌گيرد(3)( --> شهادت).

ادب --> آداب

ادرار

ادرار [= بول]: پيشاب.

احكام آن در بابهاى طهارت، صلات، تجارت، اطعمه و اشربه و ارث آمده است.

حكم:ادرار جانداران از نظر حكم دو گونه است:

1. ادرار نجس:ادرار انسان و حيوانات حرام گوشت نجس است؛(1)ليكن نجاست ادرار پرندگان حرام گوشت و نيز حيوانات حرام گوشتى كه خون جهنده ندارند، اختلافى است. نظر مشهور، نجاست اوّلى و طهارت دومى است.(2)

در نجاست ادرار حيوان حرام گوشت، بين حرام گوشت بالإصاله، مانند درندگان يا حرام گوشت بالعرض، مانند شتر نجاستخوار، تفاوتى نيست.(3)

استنجاء از ادرار( --> استنجاء)و نيز تطهير چيز نجس شده با آن، مانند لباس، بدن و ظرف، تنها با آب مطلق(--> آب مطلق)صحيح است، مگر در غير منقولات، مانند زمين و ديوار كه با آفتاب نيز پاك مى‌شود(4)(--> مطهِّرات).

بخار ادرار پاك است، ليكن در طهارت

• (1)العروة الوثقى 1/ 55
• (1)جواهر الكلام 41/ 183 ـ 187
• (2)التنقيح (الطهارة) 1/ 448 و 461
• (2)22/ 124
• (3)جواهر الكلام 5/ 283 ـ 285
• (3)مسالك الافهام 14/ 241 .
• (4)العروة الوثقى 1/ 129 و 172