در مقابل اباحه تقديرى(--> اباحه تقديرى)به اباحه صريح نيز تعبير مى‌شود؛ ليكن اباحه صريح گاه در مقابل اباحه‌اى كه از فحوا و اولويّت استفاده مى‌شود، اطلاق مى‌گردد، مانند اباحه داخل شدن در خانه، كه اباحه نماز در آن به اولويّت ثابت مى‌گردد.

اباحه ضمنى -->اباحه تقديرى

اباحه ظاهرى

اباحه ظاهرى: اباحه مجعول در ظرف شكّ.

اباحه ظاهرى عبارت است از اباحه‌اى كه از اماره(--> اماره)يا اصل عملى(--> اصل عملى)به دست مى‌آيد. اباحه ظاهرى در مقابل اباحه واقعى(--> اباحه واقعى)است و برخلاف آن با حرمت و كراهت واقعى قابل جمع است، يعنى ممكن است چيزى حكم ظاهرى آن مباح باشد، هرچند در واقع حرام يا مكروه باشد، مانند كسى كه از روى جهل به حرام بودن مايع، آن را بنوشد.(1)

اباحه عقلى

اباحه عقلى: حكم عقل به اباحه.

اباحه عقلى عبارت است از حكم عقل به اباحه چيزى، صرف نظر از حكم شرع، مانند حكم عقل به اباحه تصرف انسان در مال خود يا نفى استحقاق عذاب در موارد شك در وجوب يا حرمت و عدم قيام دليل شرعى بر آن.(1)

البته عقل ادراك كننده اباحه است و مراد از حكم، در اين جا ادراك است؛ از اين رو عقل تشريع كننده اباحه نمى‌باشد.

(--> اباحه)

اباحه لازم

اباحه لازم: اباحه بدون حقّ رجوع.

به اباحه‌اى كه با تصرف در مال مباح لازم مى‌شود، يعنى اباحه كننده نمى‌تواند از اباحه خود برگردد، اباحه لازم گفته مى‌شود،(1)مانند اباحه حاصل از معاطات(--> معاطات)كه ـ بنابر قول به اينكه معاطات مفيد اباحه است نه ملكيّت ـ

• (1)حاشية المكاسب (يزدى) 1/ 72 و 84
• (1)عوائد الايّام/ 368 ـ 369 ؛ الموسوعة الفقهية المُيَسَّرة 1/ 445 .
• (1)التنقيح (الطهارة) 1/ 333 .