responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي    جلد : 1  صفحه : 218

مواردى است كه تخصيص عام موجب تخصيص اكثر شود و افراد كمى تحت عام باقى بماند.(6)

اباحه

اباحه: مخيّر ساختن مكلّف بين انجام دادن كارى و ترك آن/ صحّت و مشروعيّت چيزى/ حكم عقل به عدم قبح كارى يا معذور بودن در انجام دادن آن/ مأذون بودن و استحقاق تصرّف داشتن.

اباحه به معناى اوّل از احكام پنج‌گانه تكليفى و عبارت است از خطاب شرعى مبنى بر تخيير مكلّف بين فعل و ترك، بدون رجحان يكى بر ديگرى. مفاد اين نوع اباحه، رضايت شارع به هريك از فعل و ترك، و متعلّق آن افعال مكلّف است. به اين اباحه، اباحه به معناى اخصّ گفته مى‌شود كه مقابل آن، اباحه به معناى اعمّ قرار دارد(--> اباحه بالمعنى الاعم).

اباحه به معناى دوم، حكمى وضعى انتزاعى است كه مفاد آن مطابقت عمل انجام گرفته با حدود و ضوابط مقرّر در شرع است، مانند اباحه نماز با تيمّم در فرض بيم از ضرر به كارگرفتن آب براى وضو يا غسل.

اباحه به معناى سوم، همچون اباحه به معناى نخست به افعال مكلّف تعلّق مى‌گيرد، با اين تفاوت كه مفاد اباحه عقلى، ادراك اباحه توسط عقل به لحاظ ادراك حسن و قبح(--> حسن و قبح)است نه به لحاظ خطاب شرعى؛ از اين رو، اباحه به اين معنا از مدرَكات عقل عملى به شمار مى‌رود نه از احكام مجعول اعتبارى.

اباحه به معناى چهارم، حكمى وضعى، يعنى حق، در مقابل غصب(--> غصب)و حرمت تصرّف در مال ديگرى است، مانند اباحه خوردنى يا نوشيدنىِ مهيّا شده از سوى ميزبان براى مهمان، يا اباحه انتفاع از مباحات عمومى، همچون دريا براى عموم از سوى شارع(--> مشتركات). متعلّق اين نوع اباحه، اموال يا اشخاص و امور مرتبط به آنها است.

مباح كننده:

1. شارع مقدّس. اباحه؛ چه اباحه شرعى


نام کتاب : فرهنگ فقه فارسي نویسنده : موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي    جلد : 1  صفحه : 218
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست