موجب ضمان نيست، بلكه در صورت توانايى واجب است، ليكن نابود ساختن مادّه و جنس آن، جز در صورتى كه نابودى شكل ظاهرى متوقّف بر آن باشد، ضمان آور است. برخى مطلقاً قائل به عدم ضمان شدهاند.(3)
آلات مشترك
آلات مشترك: ابزار داراى منافع حلال و حرام.
آلات مشترك به ابزارى گفته مىشود كه افزون بر منافع حرام نزد عقلا، داراى منافع حلال قابل اعتنا و نيز مورد استفاده باشد و نزد عرف از آلات حرام شمرده نشود. آلات مشترك از عناوين جديد است كه معاصران، آن را درباره وسائلى همچون راديو، ضبط صوت، تلويزيون، ويديو، رايانه و ماهواره در باب تجارت به كار بردهاند.
استفاده از آلات مشترك در منافع حلال، جايز و در منافع حرام، حرام است. همچنين كسب درآمد از آن با ساختن، فروختن، اجاره دادن و مانند آن، جايز است.(1)
آلات موسيقى
آلات موسيقى: ابزار نواختن موسيقى.
به ابزارى كه براى نواختن موسيقى ساخته شده و در اين جهت كاربرد دارد، آلات موسيقى گفته مىشود. از آن در باب تجارت، بحث مكاسب محرّمه سخن رفته است.
اگر آلات موسيقى از مصاديق آلات لهو(--> آلات لهو)به شمار روند، نگهدارى آنها و هر نوع استفاده از آنها، مانند گوش دادن، ساختن و خريد و فروش حرام است و اگر در لهو و غير لهو به طور مشترك استفاده شوند و عنوان آلت لهو بر آنها صدق نكند، خريد و فروش و ساير تصرّفات در آنها جايز است(--> آلات مشترك)، ليكن استفاده لهوى از آنها حرام است.(1)