و نيز پدر و مادر ـ هر چند با گفتن اُفّ(3)ـ ، همچنين گرفتن روزه مستحب(4)يا سفر(5)اگر موجب اذيّت پدر، مادر و جدّ شود، حرام است.

واجب است مرده به گونه‌اى به خاك سپرده شود كه بوى آن به كسى آزار نرساند.(6)

رفتن به مسجد براى كسى كه بوى دهانش ـ به جهت خوردن سير و مانند آن ـ ديگران را آزار مى‌دهد، مكروه است.(7)

مستحب است كسى كه سر حيوان را مى‌بُرد، كارى كند كه حيوان كمتر اذيّت شود، مانند تيز كردن آلت ذبح.(8)

آزمودن

آزمودن: امتحان كردن، سنجيدن.

آزمودن از راههاى شناخت موضوعات داراى حكم شرعى است كه فقيهان از آن به مناسبت در ابوابى مانند اجتهاد و تقليد، طهارت، تجارت، حجر، قضاء و ديات سخن گفته‌اند.

آنچه آزموده مى‌شود يا كالا است يا حيوان و يا انسان. آزمودن كالا، مانند چشيدن يا بوييدن كالايى كه براى مزه يا بوى آن خريدارى مى‌شود.(1)آزمودن حيوان، مانند سه روز دوشيدن براى تشخيص شيرده بودن حيوانى كه به اين عنوان خريدارى شده است.(2)

موارد آزمودن انسان عبارت است از: آزمودن قاضى در مسائل علمى قضاوت، جهت به‌دست آوردن قوّه اجتهاد وى(3)و آزمودن كودك پس از بلوغ براى رفع ممنوعيّت تصرف وى در اموالش با امورى كه بر زيركى او در معامله و فريب نخوردن و پرهيز از اسراف دلالت مى‌كند.(4)

در صورتى كه جانى، مجنىّ عليه را در از بين رفتن قوّه شنوايى تكذيب كند، مجنىّ عليه هنگام غفلت با صداى بلند آزمايش مى‌شود.(5)

نسبت فرزندى يا نفى آن، همچنين زنا با آزمايشهاى طبّى ثابت نمى‌شود.(6)

آزمايش دارو بر روى بيمار ـ خواه به روش دارو درمانى يا دارو نمايى ـ درصورتى كه براى بيمار زيان داشته باشد يا موجب كندى روند بهبود وى گردد

• (1)جواهر الكلام 22/433
• (2)23/ 267
• (3)العروة الوثقى [ تكملة ] 3/ 13
• (3)جواهر الكلام 21/ 24
• (4)جواهر الكلام 26/ 51
• (4)توضيح المسائل مراجع 1/ 965 م 1741
• (5)43 / 298
• (5)695 م 1295
• (6)صراط النجاة 1 / 352
• (6)339 م 613
• (7)508 م 915
• (8)2/ 580 م 2599 .