بخش ششم عناوين كاربردى در جدل

مجيب و سائل در جدل

جدل معمولاً به دو طرف وابسته است. يكى مُحافِظِ عقيده و موضعِ خاص كه نهايت تلاش او وادار كردن مخاطب به قبول عقيده خود است. چنين فردى در اصطلاح منطق، مجيب (جواب دهنده) نام دارد و ديگرى شخصى است كه مى‌كوشد عقيده مجيب و مدافع را نپذيرد و او را محكوم كند، كه به او اصطلاحاً سائل (پرسنده) مى‌گويند.

1 - وضع

يكى از اصطلاحات صناعت جدل كلمه وضع مى‌باشد كه منظور از آن رأى و نظر مورد اعتقاد و التزام شخص جدلى است - مثل عقايد مذهبى و دينى و آراء سياسى و اجتماعى و علمى. و رأى و اعتقادى كه انسان در مقام جدل و استدلال از آن دفاع مى‌كند يا واقعاً آن را قبول دارد و به آن معتقد است و يا از روى تعصّب و گرايشات قومى و سياسى و جناحى از آن دفاع مى‌نمايد. پس چه عقيدۀ مورد اِلتزام، اعتقادِ شخص مدافع و محافظ باشد و چه نباشد به آن وضع مى‌گويند.

و گاهى هم به نتيجه قياس در باب جدل، وضع گفته مى‌شود كه در باب برهان مطلوب نام دارد و در مناظره و جدل در منازعات سياسى و دينى و اجتماعى، اين هدف نسبت به هر وضع و موضعى بين دو طايفه وجود دارد. گروهى از آن موضع دفاع مى‌كنند و از آن محافظت مى‌نمايند و گروهى در صدد هدم و نابودى آن برمى‌آيند و همين موضع‌گيريهاى به حق يا ناحق است كه منجر به منازعات و