از آيات شريفه نتيجه مى‌گيريم جدال و دفاع بايد براى روشن شدن حق و حمايت از مظلوم باشد و الاّ جدال قبيح و مذموم مى‌شود كه قرآن مجيد از آن نهى فرموده است.

4 و 5 - (قالُوا يا نُوحُ قَدْ جادَلْتَنا فَأَكْثَرْتَ جِدالَنا فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ اَلصّادِقِينَ‌).[1]

مرحوم طبرسى در ذيل آيه مى‌فرمايد: «اَلْجَدَلُ والمجادَلةُ المقابلهُ بما يَفْتُل الخصمَ عَن مَذهبه بحجّةٍ او شُبْهَةٍ وهو من الجَدْل، شِدَّةُ الْفَتْلِ وَيُقالُ لِلصَّقْر جَدْلٌ لَاِنه مِن اَشَدِّ الجوارحِ والجَدَلُ والمِراء بمعنى، غيرُ اَنَّ المِراء مذمومٌ لانّه مُخاصَمَةٌ فِى الْحَقِّ بَعْدَ ظُهُورِه كَمَرْىِ الضَّرعِ بَعْدَ دُرُورِهِ وَلَيْسَ كَذلِكَ الْجِدال وَالْفَرقُ بين الحِجاج والجِدال اَنّ المطلوبَ بِالحِجاج ظُهُورُ الْحجّةِ والْمَطْلُوبُ بِالجَدَلَ الرُّجُوعُ عَنِ الْمَذْهَبْ‌»[2]. مى‌فرمايد: جدل مقابله‌اى است كه منازِع را از عقيده‌اش بوسيله دليل يا ايجاد شبهه سست كنيم و جدل و مِراء هم معنى هستند و مراء مذموم است زيرا نزاع و ستيزه‌جويى نسبت به حق است بعد از اينكه روشن شده است مثل كشيدن پستان بعد از دوشيدن كامل شير و فرق حِجاج و جدال اين است كه هدف در حِجاج ظاهر شدن حجت و دليل مطلب است و مطلوب در جدل برگشتن از مذهب و عقيده است.

در آيه فوق مى‌فرمايد: اگرچه حضرت نوح عليه السلام به شيوه پسنديده، ساليان متمادى با قومش جدل و احتجاج داشت اما سرانجام آنها كراهت خود را از قبول دعوت او اظهار كردند و گفتند از قدر كفايت، بيشتر با ما مجادله كردى ولى ما به تو ايمان

[1]- سوره هود، آيه 32.

[2]- مجمع البيان، ج 5، ص 157، چاپ بيروت.