تصوير مسلمانان و اعراب در كتاب هاى درسى غرب‌

قسمت دوم‌

احمد بن عبدالله البنيان‌

ترجمه: رقيه منصورى مقدم‌

اشاره:

در قسمت نخست اين مقاله، به بررسى تصوير ارائه شده از مسلمانان و اعراب در كتاب‌هاى درسى انگلستان پرداختيم. اينك در ادامه، به بررسى اين موضوع در كتاب‌هاى درسى آمريكا مى‌پردازيم.

2. تصوير مسلمانان و اعراب در كتاب‌هاى درسى آمريكا

هدف از اين پژوهش، آشنايى با تصوير مسلمانان و اعراب در كتاب‌هاى درسى آمريكا، آگاهى از چگونگى تأثير اين كتاب‌ها در ايجاد تصوير روشمند از ايشان در جامعه آمريكا، نقش آنها در شكل‌گيرى ذهن دانش‌آموزان و تعيين چگونگى برخورد دانش‌آموزان با جامعه خود و جوامع اطراف مى‌باشد و اين آشنايى از طريق ارائه روشمندى است كه از طريق اين كتاب‌ها طىّ مراحل آموزشى مختلف در فكر و ذهن او به وجود مى‌آيد. بيشتر اين كتاب‌ها يك تصوير مثبت يا بى‌طرف از مسلمانان و اعراب ارائه مى‌دهند. براى تحقق اهداف اين پژوهش هجده كتاب درسى مورد بررسى قرار گرفته است. كتاب‌هاى انتخاب شده، در سال‌هاى تحصيلى مختلف تدريس مى‌شود.

اين كتاب‌ها به بررسى‌هاى ابعاد اجتماعى، تاريخى، جغرافيايى، فرهنگى و ادبى مسلمانان و اعراب مى‌پردازند. شايان ذكر است كه بيشتر اين كتاب‌ها در مناطق بسيارى از آمريكا تدريس مى‌شود و در چاپخانه‌هاى بزرگ و معروفى همچون «پرنتيس هول» به چاپ مى‌رسد.

اين پژوهش به بررسى و تحليل گرايش‌هاى كلّى و عمومى كتاب‌هاى درسى نسبت به مسلمانان و اعراب در كشور آمريكا مى‌پردازد. ابعاد مورد پژوهش عبارتند از: بعد قومى و ملى، بعد اجتماعى، بعد فرهنگى و تمدنى، بعد اقتصادى، بعد اسلامى.

بُعد اسلامى‌

در اين چارچوب، موضوعاتى مانند دين اسلام، تروريسم، جهاد، وضعيت زنان در اسلام، شخصيت حضرت محمد، قرآن، قصاص و اركان دين اسلام مورد بررسى قرار مى‌گيرد.

جايگاه دين اسلام در بين اديان جهان‌

همه اين كتاب‌ها در مورد دين اسلام سخن گفته‌اند اما مطالب آنها از نظر طولانى يا كوتاه بودن، يا جنبه مثبت و منفى داشتن با هم تفاوت دارد. بيشتر اين كتاب ها، دين اسلام را يكى از اديان اصلى جهان مى‌دانند. به عنوان مثال كتاب «جغرافى، جهان و ساكنانش»[1] در مطالب خود در مورد اديان جهانى در صفحه 79 به اين مطلب اشاره مى‌كند كه: «اسلام يكى از اديان اصلى جهان است و اسلام و مسيحيت در اعتقادات بسيارى با يهوديت اشتراك دارند».

اين در حالى است كه كتاب «كاشف جهان» در فصل: مردم، مكان‌ها و فرهنگ‌ها، آورده است كه: «در اسلام، معبود همان خداوند است، محمد (ص) مؤسس و قرآن كتاب مقدس». اين نويسنده به احساسات مسلمانان احترام نگذاشته و هنگام نام بردن از نام پيامبر اسلام (ص) كلمه پيامبر را به كار نبرده و تنها به ذكر نام «محمد» بسنده كرده است.

جهاد در اسلام‌

كتاب «تاريخ جهان» در فصل: مناسبات تا امروز، در صفحه 188 اين‌گونه بيان مى‌كند: «طىّ 200 سال اشخاصى كه به اسلام ايمان آوردند، امپراتورى بزرگ و تمدن بسيار مهم و جديدى را بنيان‌گذارى كردند».