(3190) 190- امام (ع) فرمود:

كُلُّ وِعَاءٍ يَضِيقُ بِمَا جُعِلَ فِيهِ- إِلَّا وِعَاءَ الْعِلْمِ فَإِنَّهُ يَتَّسِعُ (78930- 78920)

[ترجمه‌]

«هر ظرفى بدانچه در درون آن قرار مى‌دهند پر مى‌شود، جز ظرف دانش كه از آن وسعت مى‌يابد».

[شرح‌]

(78931- 78920) ظرفهاى محسوس چون گنجايش معينى دارند، پس طبيعى است كه با قرار دادن چيزى در درون آنها پر شوند، اما ظرف علم، از سنخ معقول يعنى همان نفوس است و نيروى دريافت علوم در نفوس نامتناهى است، و هر مرتبه‌اى از ادراك مقدمه براى مرتبه بعد مى‌شود تا بى‌نهايت. پس قهرى است كه به وسيله علم گنجايشش بيشتر و با فزونى علم افزونتر شود.

(3191) 191- امام (ع) فرمود:

أَوَّلُ عِوَضِ الْحَلِيمِ مِنْ حِلْمِهِ- أَنَّ النَّاسَ أَنْصَارُهُ عَلَى الْجَاهِلِ (78944- 78935)

[ترجمه‌]

«نخستين فايده‌اى كه شخص بردبار، از بردبارى‌اش مى‌برد، آن است كه مردم در برابر نادان او را يارى مى‌كنند».

[شرح‌]

(78944- 78935) و ممكن است مقصود كسى باشد كه حلم خود را از دست بدهد. زيرا عوض در برابر چيزى است كه از دست رفته باشد، مانند بى‌فكرى و امثال آن، پس مضاف در اين صورت حذف شده است. و در اين عبارت- به دليل پيامدى كه اين صفت دارد، يعنى يارى و كمك مردم به شخص بردبار در برابر نادان به هنگام برخورد سفيهانه- ترغيب به فضيلت بردبارى است.