[شرح‌]

(75782- 75769) امام (ع) براى برآورده شدن حاجتها سه شرط تعيين كرده است، يعنى برآوردن حاجات را چنان كه شايسته است مشروط به سه شرط كرده است:

1- برآورنده حاجت آن حاجت را كوچك شمارد، تا به بخشندگى و بزرگ منشى معروف شود، و بخشش و عطايش را بزرگ شمارند و زبانزد شود.

2- آن را پنهان دارد، از آن جهت كه طبيعت مردم بيشتر به ابراز آنچه شما مخفى بداريد كشش دارد و از سوى ديگران توجه بيشترى به آن معطوف مى‌شود.

3- به سرعت انجام دهد تا گوارا باشد، يعنى دلنشين شود. اين عبارت از آن قبيل است كه مى‌گويند: هنأ الطعام يهنأ.

توضيح آن كه دير برآوردن حاجت، درخواست كننده را مى‌رنجاند، در نتيجه لذت برآوردن حاجت آميخته به تلخى دير برآوردن آن مى‌گردد.

(3093) 93- امام (ع) فرمود:

يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَا يُقَرَّبُ فِيهِ إِلَّا الْمَاحِلُ- وَ لَا يُظَرَّفُ فِيهِ إِلَّا الْفَاجِرُ- وَ لَا يُضَعَّفُ فِيهِ إِلَّا الْمُنْصِفُ- يَعُدُّونَ الصَّدَقَةَ فِيهِ غُرْماً وَ صِلَةَ الرَّحِمِ مَنّاً- وَ الْعِبَادَةَ اسْتِطَالَةً عَلَى النَّاسِ- فَعِنْدَ ذَلِكَ يَكُونُ السُّلْطَانُ بِمَشُورَةِ النِّسَاءِ- وَ إِمَارَةِ الصِّبْيَانِ وَ تَدْبِيرِ الْخِصْيَانِ (75831- 75786)

[لغات‌]

(ماحل): كسى كه نزد پادشاه سخن چينى مى‌كند، اصل محل به معناى فريب و مكر است.

به جاى كلمه الفاجر، الماجن نيز آمده است: به معنى گوينده‌اى كه هر چيز از سخن بيهوده، ياوه و مسخره، دلش بخواهد بگويد.

(الغرم): دين، وام‌

[ترجمه‌]

«روزگارى بر مردم بيايد كه در آن روزگار مقرّب نيست مگر سخن‌چين، و