و مخالف آن است.

امّا شاخه‌هاى اين پايه‌هاى اصلى از اين قرار است:

امام (ع) براى هر پايه از چهار پايه اصلى، چهار شاخه از فضايل را تعيين كرده كه از همان اصول ريشه مى‌گيرند و هم چون فروع و شاخه‌هايى از آنها جدا مى‌شوند:

(73737- 73696) اما شاخه‌هاى صبر كه خود عبارت از ملكه عفّت است:

1- علاقه به بهشت و دوست داشتن خيراتى است كه باقى مى‌ماند.

2- ترس، يعنى خوف از آتش جهنّم و آنچه به آتش مى‌انجامد.

3- پارسايى در دنيا، يعنى دل نبستن به كالا و خوشيهاى دنيا.

4- انتظار مرگ.

اين چهار چيز فضيلتهاى نشأت گرفته از ملكه عفّتند، زيرا هر كدام از اينها با عفّت همراه است.

(73777- 73738) امّا شاخه‌هاى يقين عبارتند از:

1- بينش در عين هوشيارى و به كار بستن آن، هوشيارى همان سرعت يورش نفس بر حقايقى است كه از راه حواس بر نفس وارد مى‌شود.

2- توجه به حقيقت و تفسير آن و كسب حقايق به وسيله دلايل و براهين، و استخراج فضيلتهاى گوناگون و اخلاق پسنديده از موارد ممكن، مانند سخن مفيد و عبرت گرفتن از كارهاى عبرت انگيز.

3- پند گرفتن از طريق عبرت، يعنى حصول عبرت از راه پندپذيرى و كراهت [از پيامد اعمال زشت‌].

4- مورد توجه قرار دادن روش پيشينيان، بطورى كه گويا با آنان زندگى مى‌كرده است. و اين چهار، فضيلتهايى تحت فضيلت كلى حكمت، مانند شاخه‌هاى آنند، و بعضى به منزله شاخه‌هاى بعضى ديگر مى‌باشند.