متابعت او از كارهاى
معاويّه است. و عبارت: «و طلبت فضله»: (در پى بخشش او بودى)، اشاره دارد به هدف
عمرو عاص از پيروى معاويّه، امام (ع) پيروى او از معاويّه را تشبيه به پيروى سگ از
شير كرده است تا او را تحقير كند و از عملش متنّفر سازد و به وجه شبه در عبارت:
«يلوذ ... فريسته» «چشم طمع دارد ...
طعمهاش»
اشاره كرده و منظورش اين است كه پيروى عمرو عاص از معاويّه از روى پستى و بىارزشى
و دون همّتى و به خاطر آنست كه طمع دارد معاويّه از پسمانده مالش چيزى به او
ببخشد. و اين چشمداشت از وى مثل پيروى سگ از شير است، و اين تشبيه نهايت نفرت و
زشتى كار را به عمرو- اگر او شخصيتى داشت!- مىرساند. آن گاه عمرو را از پيامدهاى
اين پيروى آگاه ساخته با اين عبارت: دنيا و آخرتت را به باد دادى، مقصود امام (ع)
از دنياى عمرو، آن چيزهاييست كه به وسيله آنها مىتوانست به زندگى خود ادامه دهد
از قبيل روزى و بخشش حلال به نحوى كه با آرامش خاطر، به دور از جنگهايى كه در صفين
با آنها مواجه شد و بدون ترس و بيمهايى كه در نتيجه همراهى با معاويّه دچار آنها
شد، از آنها بهرهمند شود، و همينها حقيقت دنيايىاند، زيرا هدف از دنيا كاميابى و
بهرهبردارى است و عمرو به هيچ كدام از اينها دست نيافت، و امّا به باد رفتن آخرتش
كه روشن و آشكار است. مقصود از اين سخن امام (ع): «و لو بالحقّ اخذت ... طلبت» اگر
به حق چنگ مىزدى ... مىخواستى جذب عمرو عاص به جانب حق و تشويق اوست در ياد آورى
آنچه لازمه حق است و دست يافتن وى به خواستههاى خود از دنيا و آخرت بديهى است كه
اگر عمرو عاص همراه حق بود به دنياى خود به طور كامل و به درجات عالى آخرت
مىرسيد.
(63815-
63793)
گفته امام:
فان يمكنّنى اللّه ...
(اگر خداوند
مرا پيروز گرداند تا آخر) تهديد به عذاب آخرت است كه هر كدام از دو نقيض [چه امام
پيروز شود و يا نشود] آن عذاب حتمى است، و اين عذاب يا به وسيله امام (ع)- به فرض
پيروزى امام بر