كسانش را به نماز فرمان مىداد و بر آن
شكيبايى مىكرد.
پس از اين زكات به همراه نماز براى مسلمانان وسيله تقرّب به خداوند قرار
داده شده است، پس كسى كه آن را با خشنودى بپردازد، كفّاره گناهان او محسوب، و او
را مانع و حاجزى از آتش دوزخ خواهد بود، لذا كسى نبايد به دنبال زكاتى كه داده چشم
بدوزد، و از دادن آن زياد اندوهگين باشد، زيرا كسى كه آن را از روى بىميلى
بپردازد، و به چيزى زيادتر از آنچه داده اميد بسته باشد به سنّت پيامبر (ص) نادان،
و در اجر و پاداش زيانكار، و در عمل گمراه، و پشيمانى او بسيار خواهد بود.
سپس لزوم اداى امانت است كه هر كس امين نباشد نوميد مىگردد، همانا
امانت بر آسمانهاى بر پا شده، و زمينهاى گسترده، و كوههاى سر برافراشته عرضه شد، و
چيزى طولانىتر و پهنتر و بزرگتر و بلندتر از اينها نيست، و اگر چيزى به سبب
درازا يا پهنا يا نيرومندى و ارجمندى از پذيرفتن امانت خوددارى كند مىبايستى
همانها خوددارى كنند، ليكن آنها از بيم عقوبت و كيفر از قبول آن امتناع ورزيدند، و
آنچه را انسان كه ضعيفتر از آنهاست ندانست دانستند،
«إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولًا»[1].
آنچه بندگان در شب و روز خود انجام مىدهند بر خداوند سبحان پنهان
نيست، به خردترين كارهاى آنها آگاه است و دانش او بر اعمال آنها احاطه دارد، اعضاى
شما گواهان او، و جوارحتان سپاهيان او، و وجدانتان جاسوسان او و خلوتهاى شما آشكار
و عيان اوست.»
[شرح]
(48542- 48521) خلاصه اين خطبه سفارش و تشويق بر سه امر است:
اوّل: در باره نماز است كه دستور داده است نسبت به آن توجّه كامل
داشته، و بر آن محافظت شود، زيرا انسان براى نظم حال و مراقبت از ضمير خود در
هنگام
[1] سوره احزاب (33) آيه (72) يعنى: همانا او (انسان) بسيار ستمكار
و نادان است.